De Kathedraal van Antwerpen was op 8 en 9 juni 2013 de ‘place to be’ voor liefhebbers van symfonische orgel- en orkestmuziek. De concerten markeerden de op handen zijnde restauratie van het grote Schyven-orgel en in dat kader stonden enkele zelden uitgevoerde werken voor orgel en orkest op het programma.
advertentie
Dat Pierre Schyven in 1891 in Antwerpen zijn magnum opus mocht opleveren, is niet in de eerste plaats te danken aan de toenmalige titularis Joseph Callaerts. Diens voorkeur ging namelijk uit naar een nieuw orgel van Aristide Cavaillé-Coll. De Fransman kreeg echter niet genoeg stemmen om de opdracht in de wacht te slepen.
Callaerts, een gerenommeerd organist, genoot destijds ook faam als componist van een veelzijdig oeuvre. Van die faam is niet zo veel meer over: bij het grote publiek is hij vrijwel alleen nog bekend van zijn Toccata opus 29 voor orgel. Of dat terecht is? Afgaande op het hier klinkende Orgelconcert, vol aanstekelijke melodieën en plezante harmonieën, niet. Pure orgelromantiek in de traditie van Callaerts’ leermeester Jaak Nikolaas Lemmens.
Met de Symphonie Concertante van Joseph Jongen betreden we een nieuwere, meer impressionistische wereld, waarin een bonte stoet van klankkleuren aan het oor voorbijtrekt. Vergeleken met het stuk van Callaerts, dat in wezen een soloconcert is, is Jongens compositie eerder een dialoog tussen twee gelijkwaardige orkesten. Ze wordt door velen als zijn meesterproef beschouwd. Zo schreef Eugène Ysaÿe, nadat hij in Brussel de première had bijgewoond, in een brief aan Jongen dat die in dit stuk zijn beste muzikale ideeën had verwerkt.
Huidig titulair organist Peter Van de Velde en de Koninklijke Filharmonie van Vlaanderen – roepnaam: deFilharmonie – onder leiding van onze landgenoot Peter Biloen vertolken beide werken met veel elan en lyriek. Van de Velde, virtuoos en poëet ineen, geeft opnieuw blijk van zijn affiniteit met het Belgische orgelrepertoire uit de 19e/20e eeuw. En wat blijft dat Schyven-orgel toch een prachtinstrument met zijn warme grondstemmen, lieflijke strijkers en stralende tutti-klank. Zou Joseph Callaerts achteraf nog steeds liever een Cavaillé-Coll hebben gehad?
Het opnemen van een symfonieorkest in een kathedraal is op zich al een behoorlijke uitdaging, en dan klinkt dat – overigens voortreffelijke – orkest hier ook nog eens in samenspraak met een groot symfonisch orgel dat zich op behoorlijke afstand van het orkest bevindt. Hulde dus ook aan de opnametechnici, die het geheel fraai hebben vastgelegd.
Als derde werk klonk vorig jaar juni Le chasseur maudit van die andere organist/componist van Belgische komaf, César Franck. Een symfonisch gedicht over een graaf die de euvele moed had om op de dag des Heren te gaan jagen en dat uiteindelijk moest bekopen met een eeuwige vervloeking. De beeldende uitvoering door deFilharmonie is als (gratis) download beschikbaar via het SoundCloud-kanaal van het orkest. En zo kunnen we – gelukkig – het hele concert nog eens herbeleven.
Joseph Callaerts – Organ Concerto op. 18
Joseph Jongen – Symphonie Concertante op. 81
Royal Flemish Philharmonic
Peter Biloen, conductor
Peter Van de Velde, organ
Label: Royal Flemish Philharmonic / Belgian Boutique
Nummer: RFP 008
Speelduur: 68’07
Booklet: 28 pagina’s (EN/NE)
Prijs: € 16,00 (tot 30 juni 2014, daarna € 18,00)
Bestellen: website deFilharmonie
