Het is een van de vele historische orgels die Groningen rijk is, het kleine Van Oeckelen-orgel in de (voormalige) Hervormde Kerk van Tolbert. Het is tevens een van de vele negentiende-eeuwse dorpsorgels waaraan ons land zo rijk is. Om dit op zich niet spectaculaire orgel onder de aandacht van een breed publiek te brengen bracht de commissie Muziek in d’Olle Buurt, die sinds 1996 concerten in de kerk van Tolbert organiseert, een cd uit met Concertini voor orgel en strijkers van Joseph Haydn.
advertentie
Joseph Haydn (1832-1809) was tijdens zijn leven al een legendarisch componist. Zijn composities werden in heel Europa en zelfs in Amerika met veel succes uitgevoerd. Toch leidde hij een tamelijk onopvallend bestaan, dat zich voornamelijk afspeelde in de omgeving van Wenen. Pas tegen het eind van zijn loopbaan verwijdde hij zijn blik en had hij veel succes in Engeland. Zijn artistieke ontwikkeling werd beïnvloed door diverse stijlveranderingen die de ontwikkelingen in de achttiende eeuw met zich meebrachten. In zijn jeugd werd hij geconfronteerd met de traditie van de barokmuziek. Daarna onderging hij de invloed van de galante stijl en in zijn latere werk is de groei van de klassieke stijl zichtbaar. Haydns muziek kenmerkt zich dikwijls door een hartverwarmend optimisme. Zo ook de Concertini voor orgel en strijkers: het is onderhoudende muziek, zonder pretenties, maar nooit saai of banaal – het is zonnige zomermuziek. Haydn componeerde ze tussen 1760 en 1770, in dezelfde periode als zijn eerste strijkkwartetten.
Drie van de vier op deze cd opgenomen Concertini zijn gecomponeerd als divertimenti voor ‘klavier, zwei violinen und violoncello’, de vierde als ‘Konzert für Cembalo, zwei Violinen und Bass’. Alle vier staan ze in een majeur toonaard.
Het Van Oeckelen-orgel in Tolbert werd in 1867 gebouwd. Het bevat een zeventiende-eeuwse windlade, terwijl enkele pijpen in de discant van de Prestant 8 afkomstig zijn uit het Hinsz-orgel van de Martinikerk in Bolsward. In 2000/2001 restaureerde de firma Mense Ruiter het goed bewaard gebleven orgel onder advies van Jan Jongepier.
De organist titulair van Tolbert, Sybolt de Jong, laat horen hoe klassiek en helder het klankbeeld is. Het samenspel met de celliste Sarah Walder en de violisten Hanneke Wiersinga en Anu Gehlert is voortreffelijk: uitbundig in de hoekdelen, ingetogen en poëtisch in de langzame middendelen. Het geheel is fraai opgenomen.
Afgaande op het begeleidende boekje richt men zich enkel op de Nederlandse markt. Jan Jongepier staat tamelijk uitvoerig stil bij de historie, de laatste restauratie en het belang van het Van Oeckelenorgel. De historie van de kerk wordt beknopt weergegeven. Wat mij betreft had het hoofdstukje over Joseph Haydn wat minder algemeen en wat meer toegespitst op de uitgevoerde werken mogen zijn. Een levensbeschrijving van de uitvoerenden completeert het eenvoudig doch netjes vormgegeven boekje.
Een originele manier om een onopvallend negentiende-eeuws dorpsorgel te laten horen maar bovenal een heerlijke cd om een mooie zomerdag mee te beginnen!
Joseph Haydn Concertini voor orgels en strijkers
WestraMedia WM 310805
Speelduur 48:35
Booklet 12 pagina’s (alleen Nederlands)
Meer informatie
www.ollebuurt.nl
www.westramedia.nl
www.syboltdejong.nl
© 2006 www.orgelnieuws.nl
