advertentie
Jan Hage bracht recent het complete orgeloeuvre van de honderd jaar geleden geboren Jehan Alain op cd uit. Recensent David de Jong is zeer te spreken over deze ‘integrale’!
Voor mij is deze 3-cd nu al de belangrijkste cd-uitgave van het jaar. Ook als het dit jaar niet het honderdste geboortejaar van Jehan Alain was geweest. Wie nog geen complete Alain heeft moet deze zeker kopen en wie al wel een complete Alain heeft moet deze er zeker naast kopen. Natuurlijk, er moet niets. Maar de orgelliefhebber die deze opnames laat liggen, doet zichzelf ernstig tekort. Want Jan Hage zet een nieuwe standaard.
De opnames die Marie-Claire Alain in 1974 gemaakt heeft van de orgelwerken van haar broer waren voor mij de standaard. Ik heb ze grijs gedraaid. Toen er in 1999 een digitale remastering op cd verscheen, heb ik die meteen gekocht. Als je met die Alain in de oren naar de vertolkingen van Jan Hage gaat luisteren, gaat er echter een nieuwe wereld voor je open. Maar waar zit hem dat nu in? Ik zou het zo willen typeren: De opnames van Marie-Claire Alain zinderen van levenslust. Maar Jan Hage boort de laag aan die daar onder zit: een diepe melancholie. Of om het wat prozaïscher te omschrijven: de interpretaties van Marie-Claire Alain geven me een geweldige kick. Toch raken de interpretaties van Jan Hage me dieper, ondanks of juist dankzij het feit dat ze veel introverter zijn.
Het sterkst ervoer ik dat bij Alains Tweede Fantasie. Die klinkt als een sluimerende vulkaan, tot hij tot uitbarsting komt. Die paar dreunen komen hard aan. Maar ik zou het bij veel meer stukken kunnen aanwijzen. Om er twee te noemen: 1. de Suite. Jan Hage kiest in het Scherzo voor een benadering die minder op virtuositeit gericht is. Op het moment dat je je af begint te vragen: ‘Maar dit moest toch een Scherzo zijn?’, laat hij, nog steeds heel beheerst, de teugels vieren. Daardoor krijgt de scherts iets wrangs. Het Choral waarmee de Suite besluit is daarna van een aangrijpende bezonkenheid. 2. Het Choral Dorien, een stuk dat zoveel gespeeld wordt, dat je je afvraagt wat je bij je interpretatie van die paar bladzijden nog moet toevoegen. Toch heb ik er nog nooit zo’n verstilde uitvoering van gehoord als deze van Jan Hage.
Is deze uitgave dan boven elke kritiek verheven? Vast niet. Ik zou me voor kunnen stellen dat de verstilling die ik ervaar bij Jan Hage’s Alain andere luisteraars het gevoel geeft dat de muziek soms wat stil gaat staan. Zelf heb ik dat bij het Lamento uit 1930. Ook al is dat een klaaglied, dan wel in de vorm van een wiegelied. Een iets vlotter tempo had het ambivalente karakter van dit werkje beter doen uitkomen. Ook voel ik heel soms, heel even, een heel klein beetje heimwee naar de agressiviteit van het orgel in de basiliek in Belfort, dat Marie-Claire Alain voor haar opnames bespeelde. Hoe dat schreeuwde in de Trois Danses! De Bombarde 32’ van het orgel in Angoulême, die in de derde dans zijn stem mag verheffen, brult wel, maar schreeuwt niet. Maar daar staat zo’n pracht aan pasteltinten, zo’n scala aan kleurschakeringen tegenover! Jan Hage haalt Jehan Alain uit de klankwereld van de neobarok en voor mij was dat al een openbaring. Maar als ik me niet vergis spreekt uit deze drie cd’s een zielsverwantschap tussen vertolker en componist, die deze uitvoeringen een heel persoonlijk karakter geeft. In de typering die Jan Hage in het booklet geeft van Alain: “Zijn muziek balanceert tussen het serene wiegelied en de extatische, obsessieve dans, en tussen serieus en grotesk”, “een ambivalente mix van humor en ernst”, meen ik ook iets van Jan Hage zelf te herkennen.
Ik moet wel een waarschuwing meegeven voor mensen die het complete orgeloeuvre van Alain graag in de auto willen beluisteren. Deze intieme vertolkingen zijn daarvoor ten enenmale ongeschikt. Voor mij is dat tevens een kwaliteit van de opname. Alle nuances die Jan Hage aanbrengt zijn te volgen… voor wie ze stil op zich laat inwerken. [DAVID DE JONG]
Uitvoering: * * * * *
Opname: * * * * *
Jehan Alain, Complete Organ Works
Jan Hage, Beuchet-Debierre-orgel, Kathedraal Saint-Pierre, Angoulême (F)
Berceuse sur deux notes qui cornent; Ballade en mode phrygien; Lamento; Postlude pour l’Office de Complies; Verset-choral; Variations sur Lucis Creator; Chant donné; Fugue en mode de fa; Complainte à la mode ancienne; Grve; Petite pièce; Climat; 1e Prélude profane; 2e Prélude profane; 1e Fantaisie; Deux danses à Agni Yavishta; Elévation; Le jardin suspend; Suite monodique; De Jules Lemaître; Fantasmagorie; Intermezzo; Choral dorien; Choral phrygien; Suite; 2e Fantaisie; Variations sur un theme de Clément Jannequin; Litanies; Prélude et fugue; Monodie; Trois Danses; Aria.
Label: ToccaTa Records
Nummer: TRR 99021
Speelduur: 62’24 + 63’58 + 39’11
Boekje: 24 pagina’s (NL/EN)
Prijs: € 35, inclusief verzendkosten
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
© 2011 www.orgelnieuws.nl
