Een van de privileges voor een winnaar van de Deutscher Musikwettbewerb is de mogelijkheid om een cd op te nemen voor het label GENUIN. Organist, pianist en dirigent Aurel Dawidiuk was een van de laureaten in 2022. In 2023 heeft hij een cd opgenomen rond het thema B.A.C.H, die nu hier besproken wordt. Overigens had hij rond hetzelfde thema een jaar eerder al een piano-cd opgenomen, met werken van Bach en Liszt.
advertentie
Inmiddels is bekend geworden dat Aurel Dawidiuk in de seizoenen 2024/25 en 2025/26 associate conductor van het Concertgebouworkest wordt. Een nieuwe positie die mogelijk gemaakt is door een donatie van de familie van Bernard Haitink, die het geluk dat hij zelf als jonge dirigent had ook zijn jonge collega’s gunde. De associate conductor mag onder andere topdirigenten assisteren en ook zelf met het orkest werken en abonnementsconcerten dirigeren.
Supertalent
Er bestaat dan ook geen enkele twijfel dat deze jonge musicus, geboren in het jaar 2000, een supertalent is. Menselijk gesproken kan het haast niet anders of we zullen van deze jonge man nog veel horen. Mocht hij zich ontwikkelen tot een internationaal bekende topdirigent, dan is het bijzonder aardig als je de orgel-cd die hij vroeger opgenomen heeft nog op de plank hebt staan. Maar misschien zal de dirigent altijd organist blijven, net als Leopold Stokowski, die bekend werd met zijn transcripties van orgelwerken voor orkest zoals de Passacaglia van Bach.
B-A-C-H
In elk geval presenteert Aurel Dawidiuk zich op de cd rond het thema B-A-C-H als een organist die dirigent blijft. Want hij kiest ervoor het Metzler/Klare-orgel dat in het Stadtcasino (!) in Bazel staat te bespelen vanaf de elektrische speeltafel. Die is midden op het podium geplaatst, zodat de klank, zoals hij schrijft, ‘net als bij de dirigent van een romantisch orkest met een vertraging van ongeveer 1/5 seconde bij me aankomt, terwijl ik tegelijk de geweldige akoestiek van de zaal beleef’.
Ook in Nederland worden de voordelen van een extra speeltafel beneden in de (kerk)zaal meer en meer ingezien, maar dat het grote voordeel van zo’n extra speeltafel is dat het geluid de speler beneden later bereikt dan wanneer hij boven zou zitten te spelen, dat argument had ik in pleidooien voor zo’n speeltafel nog niet voorbij horen komen. Aurel Dawidiuk vindt het juist een nadeel om middenin en daarmee bovenop de klank van het orgel te zitten. Hij geeft de voorkeur aan wat meer distantie en daarmee ook aan wat meer beheersing.
Grote geheel
Dat is met name in de grote B-A-C-H’s van Liszt en Reger goed te horen. Vooral in de B-A-C-H van Reger kun je goed horen dat hier een organist aan het werk is die het overzicht bewaart. Alle, ook hondsmoeilijke, passages krijgen hun plek in het grote geheel. Juist daardoor wordt het een meeslepend stuk, omdat de grote muzikale spanningsbogen hoorbaar blijven. Hier klinkt in elk geval een fenomenale Reger.
Adembenemend
Maar de hele cd is de moeite waard. Vooral Dawidiuks vertolking van de Fantasia in g van Bach is zeer boeiend. Interpretatief is dat een geweldig moeilijk werk. Het schreeuwt om rubati, maar hoe doseer je die op een goede manier? Er zijn weinig uitvoeringen die over de hele linie overtuigen, maar die van Dawidiuk slaagt daarin. De manier waarop hij vrijheid en beheersing combineert, is adembenemend.
Volgens het boekje bij de cd heeft dit Bach-werk als voorbeeld gediend voor het werk B-A-C-H “Hommage à…” van Zsigmond Szmathmáry uit 1990. Dat hoor je er dan niet in terug. Het is ook niet zo’n toegankelijk stuk. Je moet er echt voor gaan zitten wil je er meer in horen dan ruim tien minuten piepjes en bliepjes. Maar als je die moeite neemt, is het wel degelijk een fascinerende luisterervaring. Alsof je in een ruimte van klank wordt geplaatst. Maar uiteraard is het de vertolker die erin slaagt het zo neer te zetten.
Om u tegen te zeggen
Al met al is het natuurlijk geen bijzonder publieksvriendelijk programma dat op deze cd wordt uitgevoerd. Hetzelfde thema zou op een boeiendere wijze kunnen worden benaderd, zoals op de dubbelaar uit de St. Pauls die hier eind 2022 werd besproken. Ondertussen presenteert Aurel Dawidiuk zich wel als een muzikant om u tegen te zeggen. We zullen nog veel van hem horen, hopelijk niet alleen als dirigent of pianist, maar ook als organist.
B-A-C-H “Hommage à …”
Bach: Fantasia et Fuga in g, BWV 542; Krebs: Fuge über den Namen ‚Bach‘, Krebs-WV 434; Liszt: Präludium und Fuge über B-A-C-H [1869-70]; Szmathmáry: B-A-C-H “Hommage à …” [1990]; Reger: Phantasia und Fuge über B-A-C-H, Op.46 [1900]
Aurel Dawidiuk, Metzler/Klahre-orgel 2020, Stadtcasino Basel Musiksaal
GENUIN – GEN 23824, TT 62’33, Opname 11-13 april 2023, booklet 24 p. (EN/DU), prijs: € 18,90 | GENUIN classics
