Matthew Owens heeft een leuke Kerst-orgel-cd gemaakt in Belfast Cathedral. Hij is daar sinds 2019 Director of Music en daarmee ook de vaste bespeler van het zeventig stemmen tellende vierklaviers Harrison & Harrison-orgel in de anglicaanse kathedraal. Op de cd staat kerstmuziek over carols en hymns uit verschillende Europese landen, maar het grootste deel van de cd wordt gevuld met muziek van Angelsaksische componisten. Engelse koraalkunst dus.
advertentie
Het orgel in de Noord-Ierse hoofdstad is in 1975 gebouwd, met gebruikmaking van veel registers van het vorige orgel (uit 1907, 48/IIIP) van de kathedraal, ook van Harrison & Harrison. Dat orgel moest van zijn plaats, omdat de kathedraal werd uitgebreid met een dwarsschip. In het zuidelijke deel van dat dwarsschip, in moderne bouwstijl, kreeg het nieuwe orgel een plaats. Het front ziet eruit als een Nederlandse elektropneumaat uit de jaren vijftig met hoofdwerk-rugwerk. Niet erg mooi, maar wacht maar tot je het hoort. Dan vergeet je het onbenullige front.
Barok
Owens (*1971) studeerde in Engeland, maar ook aan het Amsterdams Conservatorium bij Jacques van Oortmerssen. Dat hij daar goed heeft opgelet, laat hij horen ter opening van de cd. In de canonische variaties over ‘Vom Himmel hoch da komm ich her’ (BWV 769a) van Johann Sebastian Bach laat Owens het orgel op een heel overtuigende manier barok klinken. Met zeer uitgekiende vrij kleine registraties. Minstens zo verfijnd zijn de registercombinaties die we verderop op de cd te horen krijgen in Walthers partita ‘Lobt Gott, ihr Christen all zu gleich’, bijvoorbeeld een variatie gespeeld met alleen een viervoetsfluit.
Ik schrok even toen Owens na Bachs reeks over Vom Himmel hoch de ‘Introduction et Variations sur un Ancien Noël Polonais’ van Guilmant inzette. Opeens klinkt het orgel hier fors, luid, bijna hoekig. Deze stevigheid is dus de andere kant van dit veelzijdige instrument. Leuk dat dat Poolse kerstlied in Engeland (en ver daarbuiten) heel erg bekend is, onder de titel ‘Infant holy, infant lowly’.
Hedendaagse Britten
Maar het leukste van deze cd zijn de bewerkingen van Engelse carols en andere kerstgezangen van de hedendaagse Britse componisten. Van Philip Moore (*1943), bijvoorbeeld, die jarenlang Director of Music was van York Minster staan twee bewerkingen op de cd. Hij maakt een mooie fuga bij Personent hodie en verderop een melancholieke bewerking van de melodie Irby.
In Engeland hebben melodieën een naam en kerkmusici en ook gewone kerkgangers kennen die namen. Die weten dat bij ‘Yorkshire’ de melodie van het lied ‘Christians awake! Salute the happy morn’ wordt bedoeld. Daarover schreef Matthew Owens zelf een bewerking. ‘Irby’ is de naam van de melodie die we allemaal kennen: Once in royal David’s city.
Chistmas Bells
Opmerkelijk is het twee minuten durende werk Christmas Bells van Howard Skemton (*1947), waarnaar deze cd is genoemd en dat speciaal voor deze cd-opname is gecomponeerd. Ik verwachtte bij Christmas Bells een frivole kermis (zoals de bewerking van Philip Wilby (*1949) over Ding Dong! Meryly on High eerder op de cd) , maar het tegendeel is waar. Het is een zacht, langzaam en kort sfeerwerkje, het enige op deze cd dat geen koraalbewerking is. Volgens het boekje verbeeldt de muziek de nagalm van de kerstklokken.
Het lied ‘Vom Himmel hoch’ vormt de rode draad in Owens’ programma. De cd begint met Bachs bewerking, halverwege klinkt de koraalbewerking over dit lied van Flor Peeters, de cd sluit af met de Toccata uit de Second Christmas Suite van Garth Edmundson. De in Engeland veel gespeelde toccata is een echte uitsmijter, maar zonder diepgang.
Hoogtepunt
Erg goed gelukt vind ik de zeven versetten van componist Gary Davison (*1961). over de laatmiddeleeuwse melodie ‘Divinum Mysterium’ De melodie heeft niet voor niets deze naam, want de tekst ervan bezingt het goddelijke geheim van de menswording. Het lied heet ‘Of the Father’s heart begotten’ en heeft een oneindig mooie meeslepende melodie. Die melodie kan alles hebben, van lieflijk gezoem van de strijkers tot een vurige pedaalsolo. Heerlijk om naar te luisteren. Voor mij het hoogtepunt van deze cd.
Christmas Bells
Bach: Canonic Variations on ‘Vom Himmel hoch, da komm’ ich her’, BWV 769a; Guilmant: Introduction et Variations sur un Ancien Noël Polonais; Noël Écossais; Moore: A Fugal Flourish on Personent Hodie; Prelude on Irby; Daquin: Nouveau Livre de Noëls: XII. Noël Suisse; Owens: Prelude on ‘Yorkshire’; Walther: Partita ‘Lobt Gott, ihr Christen, allzugleich’; Peeters: uit 30 Chorale Preludes, Op. 70: III. ‘Vom Himmel hoch, da komm ich her’; uit Ten Chorale Preludes, Op. 68: VII. Wie schön leuchtet der Morgenstern; Wilby: Ding Dong! Merrily on High; Davison: Seven Versets on Divinum Mysterium; Liszt: uit Weihnachtsbaum, S.186: III. Die Hirten an der Krippe (In dulci jubilo); Skemton: Christmas Bells; Edmundson: Toccata on Vom Himmel hoch.
Matthew Owens, Harrison & Harisson-orgel (70/IVP), Belfast Cathedral
Resonus – RES10293; TT 78’29, opname 06/2021; booklet 16 p. EN, prijs € 15,99 (cd) / € 8,99 (download) | resonusclasssics.com
