Zou Martin Schmeding zelf nog weten hoeveel cd’s er inmiddels van hem zijn verschenen? Van deze volbloed romanticus komt de ene na de andere schijf uit. Soms maakt hij klein uitstapjes, maar over het algemeen is het (Duitse) romantiek die bij hem de klok slaat. Uiteraard maakt hij hierbij gebruik van het rijke arsenaal aan romantische instrumenten die onze oosterburen de afgelopen jaren decennia hebben gerestaureerd of gereconstrueerd.
advertentie
Dit keer is het een cd met transcripties, gespeeld op een recent gebouwd instrument van Gerald Woehl in de Friedenskirche in Köln-Mülheim. Woehl heeft de afgelopen jaren een grote reputatie opgebouwd, waarbij vooral het Bach-orgel in de Thomaskirche Leipzig zijn paradepaardje is, maar ook op symfonisch gebied is hij meer dan thuis. In de – helaas qua akoestiek gortdroge – Friedenskirche moest vooral de 19de-eeuwse klank centraal staan. Woehl is er echter niet de man naar om dat concept tot in alle details door te trekken, dus kreeg het instrument een strakke uitstraling en een speeltafel met alle digitale mogelijkheden om slim te kunnen registreren. Met recht een welluidend instrument dat zich prima heeft laten zetten naar de omgeving waarin het staat.
Schmeding en Woehl gaan samen de uitdaging aan om transcripties van Beethoven, Mendelssohn, Schumann en Liszt tot leven te brengen. Wat mij betreft met wisselend succes. Dat ligt niet aan de kwaliteiten van organist en orgelbouwer, maar wel aan de transcripties. Niet ieder werk in een andere bezetting is geschikt voor orgel.
De Fantasie van Beethoven is een geweldig pianowerk, maar op orgel wordt het toch te banaal. De vele snelle herhaalnoten vragen om een pianistische dynamiek die op orgel gewoonweg niet te realiseren is. Zeker als openingswerk is het niet sterk. Dat geldt overigens niet voor alle pianowerken op deze cd. Waldszenen van Schumann levert ruim twintig minuten heerlijk landschappelijke muziek op. Mooi beeldend gespeeld. Neem bijvoorbeeld het Jagdlied. Met je ogen dicht zie je een spannend, inmiddels omstreden, beeld. En bij het afsluitende Abschied kom je helemaal in een zomeravondstemming. Maar bij de andere werken ontbreekt de noodzakelijke ruimtelijkheid. Bij een Seelenlandschaft wil je ook meer het fluisteren en soms uitschreeuwen van de zielenroerselen kunnen meebeleven.
Als enige écht voor orgel geschreven werk is aan het eind de grote c-Moll-Sonate van Reubke geprogrammeerd. Terecht een van de toppers uit de Duitse orgelromantiek. Reubke geeft zelf aan dat je voor dit werk minstens drie klavieren nodig hebt en dat je vooral de kunst van goed registreren moet verstaan. Het instrument in Köln-Mülheim heeft echter twee klavieren, maar gelukkig wel weer een heel divers kleurenpalet. Eerder toonde bijvoorbeeld Evan Bogerd aan dat het aantal klavieren niet belemmerend hoeft te werken.
Maar ook hier mis je weer de ruimtelijke werking, waardoor het geheel te weinig dynamisch klinkt. Daar lijkt Schmeding zelf ook last van te krijgen waardoor zijn spel wat mechanisch wordt. Het zal lastig zijn om de inspiratie en concentratie vast te houden. Desondanks een grote pluim voor zijn technische vaardigheid. Ieder foutje zou anders onherroepelijk opvallen …
Ondanks deze kritische kanttekeningen blijft het een mooie presentatie van een kleurrijk instrument. Ze kunnen er in Keulen trots op zijn. Schmeding toont zich een vaardige speler en Woehl laat zien dat hij een groot vakman is die zich in veel verschillende stijlen en situaties kan inleven.
Die Blaue Blume – Seelenlandschaften der Romantik
Beethoven: Fantasie op. 77; Mendelssohn: Die Hebriden-Ouvertüre op. 26; Schumann: Waldszenen op. 82; Liszt: Legende Nr. 2 ‘Saint-Francois de Paule marchant sur les flots’; Reubke: Orgelsonate c-moll ‘Der 94. Psalm’
Martin Schmeding – Woehl-orgel Friedenskirche Köln-Mühlheim (D)
Aeolus – AE-11321, TT 80’26, opname 09/2021, booklet 24 p. (DU/EN), prijs € 18,99; aeolus-music.com
