Men zegt wel eens dat het spelen van de orgelmuziek van Franck rijpheid vergt en dat een organist er niet voor het zestigste levensjaar aan moet beginnen. De gerenommeerde organist Michel Bouvard maakte een opname toen hij 64 was.
advertentie
De leeftijdsgrens van zestig is arbitrair. Ook op jongere leeftijd kan men een goede Franck-vertolker zijn, maar dat je als organist een zekere rijpheid moet bezitten staat buiten kijf.
In de eerste plaats moet je de emotionele diepgang van Francks muziek kunnen invoelen. Meer in het algemeen moet je tot evenwichtig spel in staat zijn. Tenslotte is er de uitdaging je te verhouden tot enkele magnifieke referentie-opnamen, zoals die van Demessieux en Robilliard. Sluit je daarbij aan door te kiezen voor een expressieve benadering – soms op het excentrieke af – of speel je Francks muziek meer aristocratisch, wellicht wat afstandelijk, wars van overdrijving en pathetiek, ingetogen? Kan een nieuwe Franck-opname zich nog onderscheiden, iets toevoegen?
Bouvard speelt Franck subtiel en soeverein.
Aandacht aan details geeft hij door gedoseerd en uitgebalanceerd gebruik van expressiemiddelen zoals agogiek, rubato en de zwelkast. Samen met een consequent toegepast, fluwelen legato geeft dat een weldadige rust en natuurlijkheid aan zijn spel. Daarbij krijgt de muziek alle kans om op te bloeien.
Bij sommige stukken zoals de Final en het laatste gedeelte van de Grande Pièce Symphonique zou je wat meer de nadruk op virtuositeit kunnen leggen, maar dat Bouvard dat juist niet doet draagt bij aan de consistentie en overtuigingskracht van ‘zijn’ Franck.
Je krijgt het gevoel niet meer naar Bouvard te luisteren, maar alleen nog de muziek van Franck te horen. Als je erin slaagt jezelf als speler transparant te maken, ben je een groot musicus.
Naast deze liefdevolle, verinnerlijkte benadering onderscheidt de uitvoering zich ook door het gebruikte instrument. In ons land kiezen organisten wel eens stoutmoedig voor instrumenten die stilistisch ver verwijderd zijn van Francks klankwereld. Bouvard heeft vanzelfsprekend gekozen voor een orgel van Cavaillé-Coll: het orgel in de St. Sernin in Toulouse waarmee hij als titularis al sinds 1996 diep verbonden is.
Toen Cavaillé-Coll het orgel in Toulouse afleverde was hij de zestig al ruimschoots gepasseerd en had hij al een aantal meesterwerken gebouwd, die overigens allemaal verschillend zijn. Het werkstuk in Toulouse is dan ook een gerijpt meesterwerk dat vooral excelleert in subtiliteit. De satijnen klank heeft alles wat nodig is voor de muziek van Franck: van fluwelen grondstemmen tot in het tutti stralende en sonore tongwerken. Dat de stemming van het orgel niet overal perfect strak klinkt, is wel jammer maar echt storend is dat niet.
De eenheid tussen muziek, speler en instrument geeft deze opname een bewonderenswaardige, haast magische intensiteit.
In tegenstelling tot anderen beperkt Bouvard zich tot de canonieke meesterwerken. Kleinere stukken, varianten en postume werken heeft hij niet opgenomen. Dus geen Andantino en l’Organiste. Ook heeft hij zich afzijdig gehouden van transcripties, contra de tijdgeest.
Maken het liefdevolle spel en het betoverende orgel al een erg mooie Franck, de productie is ook uniek door het kloeke, gekartonneerde boekje. Dat bevat fraaie, stijlvolle foto’s van de artiest en ook een briljant stuk van Bouvard zelf over allerlei aspecten van Franck en Franck-interpretatie. Bouvard heeft het geschreven in de vorm van een interview met zichzelf: een originele vorm van toelichting, die navolging verdient. Hij beschrijft daarin zijn interessante en weloverwogen visie waardoor het boekwerkje een lezenswaardige ‘special’ is geworden.
Franck. Michel Bouvard. L’oeuvre d’orgue
Prélude, Fugue et Variation; Prière; Final; Fantaisie en Ut majeur; Fantaisie en La majeur; Cantabile; Pièce héroïque; Choral n°1 en La majeur; Choral n°2 en Si mineur; Choral n°3 en La mineur; Pastorale; Grande Pièce symphonique
Michel Bouvard, Cavaillé-Coll-orgel, St. Sernin Toulouse
La dolce volta – LDV 113.4, 2CD, 158’54, opname 02/2022, booklet 64 p. (FR/EN),fr, prijs € 20, ladolcevolta.com
