Er ging een schok door de muziekwereld toen vrijdag bekend werd dat Sir Stephen Cleobury was overleden, de man die die 37 jaar lang Director of Music was van een van de beroemdste koren ter wereld: het koor van King’s College in Cambridge. Nog geen drie maanden geleden droeg hij zijn taken over aan Daniel Hyde. Het was hem niet vergund, lang te genieten van een welverdiende pensioentijd.
advertentie
De cd Evensong Live 2019 is een van de laatste waarin we het koor nog onder zijn leiding horen.
Evensong Live is de titel van een serie cd’s waarvan sinds 2015 jaarlijks een nieuwe aflevering verschijnt. De dagelijkse Evensong in de wereldberoemde kapel van King’s College Cambridge wordt steevast opgenomen. Uit de meest geslaagde opnamen wordt een bloemlezing samengesteld die vervolgens op cd wordt uitgebracht. Mooie producties van een fameus koor – maar ’t is wel zaak om de kleine lettertjes te lezen.
Compilatie
Ook de nieuwste opname biedt géén live-opname van een Evensong, maar een compilatie van geslaagde vocale bijdragen aan deze diensten. De ondertitel ‘Anthems and Canticles’ maakt dat al enigszins duidelijk, en bij nadere bestudering staat er ook nog ‘A collection of British choral treasures, recorded live during Evensongs throughout the year in the Chapel of King’s College, Cambridge’.
Een live-opname van een complete Evensong zou ook de schriftlezingen bevatten, de gebeden, de Preces and Responses, de psalmen, de hymn en de voluntary. Dergelijke cd’s bestaan wel, onder meer uit York, Lincoln, Salisbury, Wells en Canterbury. Van zulke opnamen kan ik intens genieten: ’t is even of je er helemaal bij bent!
Een bloemlezing zoals King’s die jaarlijks uitbrengt, is gewoon een verzameling mooie koormuziek, weliswaar opgenomen tijdens Evensongs, maar het echte Evensong-gevoel is er niet, omdat de liturgische context ontbreekt. Zo’n cd bevat dan ook gerust vier verschillende Magnificats en drie nog weer andere toonzettingen van het Nunc Dimittis, wat binnen een liturgie natuurlijk ondenkbaar zou zijn.
Waarnemers
Drie van de tracks op de nieuwe cd zijn opgenomen in de het voorjaar van 2018, toen Stephen Cleobury uit de running was na een hartoperatie. In het booklet schrijft Cleobury dat het voor hem een hele geruststelling was om te weten dat het koor ook bij zijn waarnemers Christopher Robinson (Interim Associate Director of Music) en Ben Parry (Assistant DOM) in goede handen was. Organ scholars op deze cd zijn Henry Websdale en Donald McCann. Het booklet specificeert echter niet wie wanneer te horen is.
Bekend en minder bekend
Het programma biedt een mix van bekend en minder bekend, van oud en nieuw, van feestelijk en ingetogen. Parry’s I was glad is de stralende binnenkomer, hier gezongen inclusief de acclamatie ‘Vivat Regina’ die gewoonlijk wordt overgeslagen wanneer er niets te vieren valt in het koninklijk huis.
Nog niet zo vaak opgenomen is Ascending into heaven van Judith Weir, in 1983 gecomponeerd voor het orgelfestival in St Albans. De uiterst virtuoze orgelpartij – sterk op Messiaen geënt – zit vol met stijgende toonreeksen als uitbeelding van de tekst.
Nog recenter is One foot in Eden Still, I Stand van Nicholas Maw, in 1990 gecomponeerd in opdracht van Cleobury en King’s College voor de viering van de 550e verjaardag van het college in 1991. Dat Cleobury elk jaar een nieuwe carol liet componeren voor het Festival of Nine Lessons and Carols is algemeen bekend, maar ook voor andere gelegenheden kon hij menig compositieopdracht verstrekken.
Standaardwerken uit het Anglicaanse koorrepertoire zijn goed vertegenwoordigd; My beloved spake van Hadley, Oculi omium van Wood en Lo, the full, final sacrifice van Finzi, bijvoorbeeld.
Losse Magnificats en Nuncs
Die losse Magnificats en Nuncs blijf ik vreemd vinden, maar goed: zo komen wel brokstukken van zeer uiteenlopende aard voorbij: van een kleinschalige Byrd tot een eigenzinnig-muzikanteske Mathias, de melodieuze Stanford in B-flat naast die merkwaardige Rubbra in A-flat.
In de doxologie van laatstgenoemd werk lijken koor en orgel ieder hun eigen gang te gaan, alsof de organist toonladders zit te oefenen terwijl het koor zingt in een heel ander metrum. Apart, maar het werk behoort wel tot de canon van de Anglicaanse liturgische muziek.
Eigen label
Dat opnamen uit King’s nu verschijnen op het eigen label van het college, is ook te danken aan Stephen Cleobury. In een videoboodschap naar aanleiding van het overlijden van Cleobury zei John Rutter het als volgt: ‘Hij léék misschien geen vernieuwer, maar de lijst van vernieuwingen die hij heeft doorgevoerd is aanzienlijk!’
Één van die vernieuwingen was het eigen cd-label van het college. Cleobury had dus alle controle over de opname. De cd Evensong Live 2019 is –onbedoeld – een monument geworden voor een musicus van wie we nu nog nauwelijks kunnen beseffen hoe groot zijn invloed is geweest.
Rennen
Wat een cd niét kan weergeven, is de unieke Cambride-haast van de Evensong-liefhebber: als de dienst in King’s is afgelopen, kun je met een beetje goede wil nog nét op tijd zijn om in St John’s de Evensong van 18.30 uur mee te maken. Rennen dus!
Evensong Live 2019 | Anthems and Canticles
The Choir of King’s College, Cambridge
Sir Stephen Cleobury, conductor
I was glad (Parry); A Prayer of King Henry VI (Ley); My beloved spake (Hadley); Magnificat (Short Service) (Weelkes); Nund Dimittis (Service in E-Flat No. 2) (Wood); Ascending into Heaven (Weir); Magnificat (Jesus College) (Mathias); Nunc Dimittis (The Great Service) (Byrd); A Litany (Walton); Maginifcat (Service in A-Flat) (Rubbra); Nunc Dimittis (Service in G) (Stanford); Oculi omnium (1927) (Wood); Magnificat (Service No. 2 in D ‘The Great’) (Parry); Nunc Dimittis (Service in B-Flat) (Stanford); One foot in Eden still, I stand (Maw); Lo, the full, final sacrifice (Finzi)
King’s College Recordings – KGS0038, TT 78’44, opname 2019, prijs £ 10,00 | kingscollegerecordings.com
