Het wereldwijde web heeft al veel schoons voor ons ontsloten. Zwart-wit beelden van Flor Peeters die voortreffelijk Tournemire speelt aan de klavieren van zijn orgel in de Romboutskathedraal te Mechelen, of een interview met Baron Peeters ten zijnen huize.
advertentie
Op die zwart-wit beelden bij hem thuis rookte het gehele gezin Peeters. Vanuit de laaghangende mist in Maison Peeters debiteerden ze met elkaar teksten die een hoogstaande aansluiting op het geheel van de schone kunsten verried.
Peeters correspondeerde met onder andere Widor en Dupré en was bevriend met de zeer begaafde Charles Tournemire, van wie hij de originele speeltafel van Francks orgel in de Ste. Clotilde had geërfd!
Groot virtuoos
Peeters is nooit zo bekend geworden als bijvoorbeeld Marcel Dupré maar ook Peeters was een groot virtuoos die een warme belangstelling had voor de ‘oude meesters’ en tevens een diepe verworteling kende in de romantische traditie. Zijn Variaties op een oud Vlaams lied laten treffende parallellen horen met de vermaarde Variations sur un vieux Noël van Dupré.
De muziek van oude Vlaamse Meesters en van de Groten van de Polyfone Kunst hebben blijvend een stempel gedrukt op Flor Peeters, hoewel hij in zijn latere jaren kennis nam van nieuwe muzikale stijlen en die ook wel subtiel toepaste. Wie overigens enige analyse wil van Peeters’ werk kan terecht op de site van het Studiecentrum Vlaamse Muziek.
Bescheiden
Peeters was een bescheiden mens, die zich niet te groot achtte om ooit de tempoaanduiding van een van zijn composities in de partituur aan te passen na een zeer overtuigende uitvoering door een Hollandse organist. Een werkelijke gentleman die zich immer positief uitliet over de Nederlandse orgelcultuur en in een interview eens iets sprak als: ‘Albert de Klerk is een grote, maar vergeet ook jullie Feike Asma niet!’ Peeters ontsteeg aan onze landelijke verkaveling.
Flor Peeters was een veelgevraagd concertorganist die het avondland bereisde per trein en dan in de nachtelijke uren in een coupé … componeerde. Zo is het vermaarde drieluik Toccata, Fugue et Hymne sur Ave Maris Stella ook tot stand gekomen. Hij concerteerde in geheel Europa, in Amerika, Canada en de toenmalige USSR.
Vele orgelliefhebber kennen zijn lijvige boek De Orgelkunst in de Nederlanden, dat hij samen met Maarten Albert Vente schreef. Een fors kleinood in de boekenkast van elke rechtgeaarde orgelvriend, dat jarenlang op de planken lag bij De Slegte. Het is nog altijd te koop …
Opnamen
Voor het label Aeolus heeft Peter Van de Velde een plaat met Peeters opgenomen op het Schijven-orgel (1891) van de Onze Lieve Vrouwe Kathedraal van Antwerpen. Jozef Sluys deed dat eerder voor het label Prezioso in de St. Salvator van Brugge (1990). Zoveel is er echter helaas niet op cd van onze Flor Peeters.
Bij mijn weten is er ook niet eens een ‘Flor Peeters Stichting’ bij onze zuiderburen. Wel is er vanuit de Koninklijke Bibliotheek van België een Flor Peeters Fonds, te danken aan een schenking van de erfgenamen van Flor Peeters. Moge deze recensie de trots van onze Vlaamsche orgelvrienden aanwakkeren en nopen tot het oprichten van een Flor Peeters Stichting. Wat zou het fantastisch zijn om uitvoeringen van Peeters op een voor het orgelminnend publiek beschikbare cd te hebben!
Het is intussen prachtig dat Brilliant Classics de moeite doet om helaas onbekende meesterwerken via geluidsdragers weer tot klinken te brengen.
Klais in de Kristus Koningkerk
Roberto Marini, die we onder andere kennen van een complete box met het orgelwerk van Reger, heeft een bijzonder geschikt voertuig gekozen voor het werk van Flor. Ook al een onbekend meesterwerk! In de Kristus Koningkerk (ja, echt zó gespeld!) te Antwerpen staat een grote Klais uit 1930, toentertijd geïnaugureerd door de meester zelf. Een orgel uit ‘la belle epoque’, dat de sporen draagt van toen de opkomende Orgelbewegung.
Naar mijn mening doet dit instrument de muziek van Peeters meer recht dan het romantische en wollige Schijven-orgel van de Kathedraal van Antwerpen. De Klais uit de Kristus Koningkerk levert een heldere doortekening van de polyfone lijnen van Peeters, maar kan ook mystieke céleste-klanken en fraaie individuele registers laten horen. En het volle werk is ongemeen indrukwekkend. Het orgel heeft ook veel verwantschap aan Peeters’ orgel in de Mechelse Rombouts, waar hij vanaf 1923 tot aan het einde van zijn leven titulaire was.
Onverwachte en gekruide harmonieën
Het trof mij dat ik maar moeilijk kon stoppen met het beluisteren van deze twee cd’s. Heerlijke muziek, vol onverwachte en gekruide harmonieën, groots en meeslepend van structuur en monumentaal, maar ook vol met intieme en poëtische momenten. Hoe langer je luistert, hoe minder je ervan begrijpt dat deze aantrekkelijke muziek zo weinig wordt gespeeld en opgenomen.
Toegegeven, in ons land hebben we niet zoveel orgels als dat van de Kristus Koningkerk, waarop Peeters het zó goed doet. Maar toch! In de Catharinakerk van Eindhoven en in de Kathedrale Basiliek St. Bavo te Haarlem zou het toch prachtig kunnen.
Welkome aanvulling, overtuigend gespeeld
Ik vind Marini heel overtuigend in deze technisch veeleisende muziek. Hij voelt het Romaanse en Vlaamse karakter van deze muziek goed aan en hij speelt gelukkig niet over mooie meditatieve momenten heen. De opname is mooi ruimtelijk maar niet te en de bijpassende cover is het schilderij The Tuileries Gardens, Effect of Snow (1900), door Camille Pissarro (1830-1903).
Geen orgelliefhebber kan om deze zeer welkome aanvulling op zijn of haar discografie heen. Een tweede deel (vanuit de Rombouts te Mechelen?) is heel welkom! Amai, wat een schone muziek!
Flor Peeters – Organ Music
Vlaamsche Rhapsodie Op. 37; Suite Modale Op. 43; Aria Op. 51; Elégie Op. 38; Praphrase on ‘Salve Regina’ Op. 123; Lied-Symphonie Op. 66; Toccata, Fugue et Hymne sur ‘Ave Maris Stella’ Op. 28; Symphonic Fantasy on an Eastern Gregorian Alleluia Op. 13; Drie Preludien und Fugen Op. 72; Variationen und Finale über ein altflämisches Lied Op. 20; Sinfonia per organo Op. 48
Roberto Marini – Klais-organ of the Kristus-Koningkerk Antwerpen
Brilliant Classics – 95637, 2cd, TT 79’34 + 78’50, opname 11/2017, € 11,99 | klassiek.nl
