Toen ik bij het beluisteren aan het begin van deze cd dacht ‘dit is het niet’, greep organiste Francesca Massey me bij de kladden. Duruflé op een Engels kathedraalorgel – het kán. En het zal ook vaak gebeuren in de liturgie en tijdens concerten. Maar moet je het ook op cd zetten?
advertentie
Massey opent met de levendige Fugue sur le thème du Carillon des Heures de la Cathédrale de Soissons. Mijn eerste indruk was: dit orgel is te Engels en ook een beetje saai.
Natuurlijk, het is een Willis-orgel en Henry Willis had contact met Cavaillé-Coll en werd door de Parijse bouwer beïnvloed. Maar daarmee werden zijn orgels allerminst Frans. De les is dus: zet je Franse oren uit en zet in plaats daarvan je oren open voor schoonheid. En je zult genieten.
Ragfijne spel
Je zult genieten van het ragfijne spel van Francesca Massey. Geboren in Birmingham in 1982 begint ze al jong haar muzikale ontwikkeling op de piano en de viool en ze ging zingen. Als tiener gaat ze orgel spelen en begint ze haar orgelstudie in Cambridge. Al tijdens haar studie wint ze de ene prijs na de andere beurs.
Ze wordt uiteindelijk sub-organist van de kathedraal van Durham in Noord-Engeland. Daar nam ze in augustus vorig jaar deze Duruflé-cd op. Een maand later werd ze benoemd tot Director of Music and Organist van Rochester Cathedral.
Kenners van de Engelse orgelcultuur zullen Masseys achternaam associëren met Roy Massey, de legendarische organist van Hereford Cathedral. Daar is ze geen familie van, staat te lezen op Wikipedia.
Willis
Durham Cathedral is een immens en stoer Normandisch bouwwerk uit de elfde eeuw, schilderachtig gelegen aan de rivier de Wear. De firma Henry Willis & Sons bouwde er in 1877 een nieuw romantisch orgel. Het instrument van 55 stemmen verving een orgel uit 1686-1695 van Father Smith.
Harrison & Harrisson breidde het orgel tweemaal uit in (min of meer) romantische stijl in 1905 en in 1935. In 1970 restaureerde dezelfde firma het orgel en vergrootte het nogmaals, nu met een Duits georiënteerd Positive Organ van twaalf stemmen.
Het orgel heeft nu 98 registers. Behalve het Swell zijn ook het Solo en het Choir zwelbaar. De twee tegenover elkaar gebouwde identieke fronten van Willis zijn nog steeds aanwezig. Mooi detail van de dispositie: het Great heeft vier Open Diapasons 8.
Harrison & Harrison heeft het orgel nog altijd in onderhoud en herintoneerde in 1996 een aantal registers.
Goed medium
In de kleine registraties klinkt het orgel toch als een goed medium om Duruflé te vertolken. Ik heb het orgel van Durham een paar keer meegemaakt in Eucharist en Evensong. Dat liet geen blijvende indruk achter.
Francesca Massey kent het instrument erg goed en ontlokt prachtige geluiden aan ‘haar’ orgel. In het Adagio uit Prélude, Adagio et Choral Varié sur le Veni Creator, speelt ze met de strijkers van Swell en Solo, gecombineerd met wervelend fluitengeluid. Hemelse en verfijnde klanken zijn het.
Oog voor detail
Haar manier van spelen is on-Engels. Ze speelt zeer virtuoos (dat kunnen Engelse organisten), maar ze heeft desondanks geen haast (dat hebben Engelsen soms wel als ze orgel spelen). Haar spel is gewetensvol, levendig en intens, met oog voor detail. Ook in de technisch moeilijke Toccata van de Suite Op. 5. houdt ze het hoofd koel.
Duruflé
Maurice Duruflé (1902-1986) ging in 1919 in Parijs op les bij Charles Tournemire. Een jaar later ging hij daar aan het conservatorium studeren bij Paul Dukas en Louis Vierne. Op 28-jarige leeftijd werd hij organist van de kerk Saint-Étienne-du-Mont, waar hij maar liefst 45 jaar zou blijven.
Altijd op zoek naar het hemelse en het volmaakte, was hij zeer kritisch over zijn eigen werk en daarom is zijn oeuvre klein. Het bestaat uit werken voor koor (met als hoogtepunt zijn Requiem), orgel piano. Zijn orgelwerken passen precies op één cd. Klein detail: stop je deze cd in je speler, dan zie je na ‘Maurice Duruflé – The Complete Organ Works’ in je display de mededeling verschijnen ‘vol. 1’. Tsja.
Ik zou wel willen dat Duruflé nog meer had geschreven en dat Francesca Massey dat gaat spelen. Maar dat zit er helaas niet in. Op is op.
Maurice Duruflé – The Complete Organ Works
Fugue sur le thème du Carillon des Heures de la Cathédrale de Soissons, Op. 12; Prélude sur l’Introït de l’Epiphanie, Op. 13; Scherzo, Op. 2; Méditation, Op. post; Prélude, Adagio et Choral Varié sur le Veni Creator, Op 4; Prélude sur le nom d’ Alain, Op. 7; ‘Chant donné’ en Hommage à Jean Gallon; Suite, Op. 5.
Francesca Massey, orgel Durham Cathedral
Priory Records – PRCD 1230, TT 77’23 ; opname 08/2019; prijs £ 11,99 | prioryrecords.co.uk
