Een paar jaar geleden zat op zaterdagmorgen een groep organisten rondom het koororgel in Oudewater. Gerben Mourik deelde zijn visie op improviseren. Al pratend, spelend en luisterend kregen we een fascinerende inkijk in zijn denkwijze. ‘Zorg altijd voor een verrassingselement’, was een van zijn adviezen. En dat is precies wat Mourik ook op zijn nieuwste cd doet: hij strooit met verrassingen.
advertentie
De Bovenkerk in Kampen is dan weer niet het meest verrassende element van deze cd, het is wel een hele boeiende plek. Het repertoire daarentegen is verrassend en veelkleurig. Dat begint al met de combinatie van Hinsz-tongwerken en de dans van Scheidemann.
Vervolgens maakt hij een enorme sprong van tweehonderd jaar naar Guilmants Morceau de Concert. Zou dat niet te groot zijn? Eigenlijk niet, want Guilmant start het werk met een heel polyfoon preludium, waar Mourik een bijna Buxtehude-achtige sfeer aan geeft. Het zet je echt even op het verkeerde been. Gaandeweg geven Guilmant en Mourik het werk een negentiende-eeuws tintje.
Halverwege de cd worden we opnieuw verrast, nu met een onbekend werk van Jan Bonefaas. Gerben Mourik is de laatste jaren een warm pleitbezorger van zijn muzikale nalatenschap. De hier gespeelde Passacaglia uit 1954 laat zien dat er meer is dan zijn bekende koraalmuziek. In jeugdig enthousiasme combineert Bonefaas verschillende stijlelementen samen en verkent hij duidelijk zijn klankwereld. Zelf lijkt Bonefaas deze compositie uit 1954 al snel achter zich gelaten te hebben. Desondanks is het een intrigerend werk wat iets laat zien van de ontwikkeling die hij al vroeg doormaakte.
Een andere verrassing is ‘Geef vrede,Heer, geef vrede’ van Bert Matter, de nestor van minimalmuziek voor orgel. Hoewel Matter hier zijn oude ambacht opnieuw beproeft, is het een verfrissende en indrukwekkende compositie, waarbij toon en woord prachtig samen komen. Christian van der Werf zingt de cantus firmus op een manier die extra nadruk legt op tekst en klank. Voorafgaand aan dit stuk bereidt Mourik ons voor met minimalachtige sferen. Slechts een paar fluiten en een goede akoestiek zijn voldoende om bijna eindeloos te variëren.
Met een virtuoze en swingende dans, heel anders dan de Scheidemann-dans, maakt Mourik de cirkel van het programma rond. Het Hinsz-orgel laat hij van alle kanten stralen. Tegelijkertijd roept deze cd een gevoel van weemoed op. De Bovenkerk, niet alleen de trots van de stad Kampen maar ook van organisten uit binnen- en buitenland, staat er verlaten bij. Terecht wordt hier aandacht aan besteed in het booklet. Ondertussen kunnen we echter volop genieten van deze opname, want in welke stijlperiode je ook speelt op dit instrument, de unieke klank laat zich niet verloochenen. Samen met het vlot en informatief geschreven en verzorgd uitgevoerde booklet is dit een fraaie productie.
Gerben Mourik – Hinsz Orgel 1743 Bovenkerk Kampen
Scheidemann: Galliarda in d; Guilmant: Morceau de Concert; Bach: Allein Gott in der höh sei ehr; Worp: Fantasie in f-moll; Bonefaas: Passacaglia; Matter: Geef vrede, Heer, geef vrede; Mourik: Drie improvisaties.
Met medewerking van Christian van der Werf, countertenor
Vita Recordings – 202301, TT 71’34, opname 10/2022, booklet 16 p. NL, prijs € 7,50 – € 14,95 (downloads of cd) | gerbenmourik.nl
