Gerrit ’t Hart is een tamelijke onbekende in de Nederlandse organistenwereld. Hij is geboren in 1952 in Amersfoort, studeerde bij Theo Teunissen en Jan Welmers aan het Utrechts Conservatorium. Hij was lange tijd organist van de Bergkerk in Amersfoort. Op het Van Vulpen-orgel in die kerk gaf hij aan heel wat amateur-organisten cursussen harmonisatie en improvisatie.
advertentie
Ik heb een paar jaar zo’n cursus gevolgd. ’t Hart bleek een geduldige en zeer vakbekwame leermeester. Had je geïmproviseerd, dan kon hij daarna alles wat je had gedaan zonder problemen naspelen, ook als je dat zelf al niet meer wist. Op die manier gaf hij je commentaar en zo zorgde hij ervoor dat je al improviserend nooit gedachteloos iets speelde. Kop en staart moest het hebben en zeker geen gebrei daartussenin. Je leerde van hem om bij alles wat je speelt te laten horen dat je er helemaal achter staat. Overtuigd en gericht op de luisteraar, zo moet je spelen.
Ondertussen is ’t Hart al weer vele jaren organist en cantor in Ermelo. Bij zijn huis, in het Ermelose buitengebied, staat een gebouwtje dat aan de buitenkant op een schuur lijkt, maar aan de binnenkant meer weg heeft van een eenvoudige kapel. Daar binnen staat een secretaire-orgel dat historisch pijpwerk bevat. ’t Hart organiseert daar zeven keer per jaar concerten.
Gerrit ’t Hart opent zijn nieuwe cd majestueus en monumentaal met een bewerking van Psalm 92. Hij doet dat zoals hij het zijn leerlingen voorhield: zo overtuigend dat je wel moet luisteren. Het orgel van de Reformierte Georgskirche in het Duitse Weener – een plaats op nog geen tien kilometer over de grens bij het Groningse Nieuweschans – is een ideaal medium voor ’t Harts muziek. Op de cd speelt de organist eigen composities over veertien Geneefse psalmmelodieën en over drie gezangen.
Na die robuuste opening klinken vooral psalmbewerkingen in kleine registraties. Op die manier etaleert de organist / componist ongeveer alle klanken die het orgel kan voortbrengen. Alle gebruikte registraties staan in het boekje. Dat is leuk, want zo kun je meekijken naar ’t Harts creatieve orgelgebruik.
De componist blijft gelukkig van de Geneefse Psalmen houden, ook al worden ze steeds minder gezongen. Daarom vond ik het leuk dat ook minder bekende melodieën op deze cd staan, zoals de Psalmen 20, 88, 114 en 126. In mijn kerkmuzikale praktijk zingen wij die helaas nooit meer, zelfs 86 en 124 niet.
Het orgel in de Reformierte Georgskirche in Weener heet van Schnitger te zijn, maar dat is slechts zeer ten dele waar. Van de 29 stemmen van het huidige instrument zijn er slechts zesenhalf van Schnitger uit 1710. De rest van hoofdwerk en rugwerk bevat materiaal van Hendrik Jan Vierdag en Jürgen Ahrend uit respectievelijk 1977 en 1982. Zij herstelden de dispositie van Schnitger en ook het toegevoegde pedaal met acht stemmen van Wenthin uit 1782 werd in oorspronkelijke staat teruggebracht. De Georgskirche heeft weinig galm en op de opname klinkt het orgel dan ook meer kamermuzikaal dan groots. Dat past goed bij de bescheidenheid van Gerrit ’t Hart, maar het luistert ook enigszins vermoeiend. Voordeel is dat de muziek goed is te volgen.
’t Hart componeert in barokstijl en hij hanteert daarbij allerlei vormen: fuga’s over de eerste regel van Psalm 20, voorimitaties van elke koraalregel bij Psalm 46, een koraalfantasie over Psalm 121. De eenvoud van dat kapelletje bij zijn huis is exemplarisch voor de manier waarop ’t Hart componeert. Hij schrijft muziek zonder uiterlijkheden en zonder opsmuk. Is dat saai? Nee. Deze integere muziek maakt je oren schoon.
Op de tracklijst van de cd staat een klein foutje. Psalm 122 en ‘Jeruzalem, mijn vaderstad’ hebben allebei nummer 22. De cd sluit af met een complexe fugatische bewerking van ‘Geef aan de wereld vrede, Heer’ (dat is dan op de cd nummer 25 en niet 24). Zesstemmig, dubbel pedaal, stralend slot van een mooie cd.
Gerrit ’t Hart – Koraalbewerkingen 3 – Schnitger-orgel Weener
Psalmen 92, 20, 46, 82 (twee variaties), 126, 90, 133, 114, 95 (vier variaties), 88, 34, 124 (vijf vairaties), 86, 121; Jeruzalem, mijn vaderstad; Mijn God, waar zou ik henengaan; Geef aan de wereld vrede, Heer.
VDGRAM-RECORDS – VDG 20190424, TT 72’34, opname 04-2019, prijs € 13,50 | gerrit-thart.nl
