In de serie ‘Bach producties’ kon uiteraard het Engelse label Priory niet achterblijven. Zo puriteins als de Engelsen zijn als het gaat om hun eigen cultuur gebeurt dat uiteraard op eigen instrumenten. Daar is niks mis mee, zeker gezien de veelvoud waarmee de (Noord-)Duitse instrumenten al zijn ingezet om het werk van de grootmeester vast te leggen.
advertentie
Priory heeft de titularissen van de kathedralen van Durham, Liverpool en Salisbury verkozen om dit drieluik van Bach vast te leggen. Het zijn hier niet alleen de laat-romantische instrumenten van Willis die hier worden geëtaleerd, maar ook een indrukwekkende kathedraalakoestieken (zeker in Liverpool) zetten de toon. Met een beetje kennis van de Engelse orgelromantiek stop je vervolgens met een bepaalde symfonische verwachting de cd in de speler, echter…
Durham
Bij de eerste tonen uit Durham wordt ik geconfronteerd met een glasheldere vertolking van de grote C-dur Toccata. Zit de juiste cd wel in het hoesje? Word ik voor de gek gehouden? Ik hoor helemaal geen romantisch instrument, zoals in het booklet wordt beloofd, maar het lijkt meer een fijnzinnig barok instrument.
Klinkt het dan niet? Zeker wel, maar je moet even heel snel je beeld (of oren) bijstellen. Blijkbaar heeft het kolossale instrumenten vele gezichten. James Lancelot, die tevens zijn Durhamse zwanenzang speelt (hij nam in 2017 ook afscheid als kathedraalmusicus), houdt deze aanpak tot het eind toe vol, zowel qua interpretatie als registratie.
Luister bijvoorbeeld eens naar het zeer transparant geregistreerde en gespeelde koraaltrio ‘Herr Jesu Christ, ach zu ons wend’. Een enkele keer gaat hij een stapje verder, bijvoorbeeld bij het avondmaalskoraal ‘Jesus Christus, unser Heiland’. Deze wordt aan het eind mooi ‘opgeregistreerd’, desondanks blijft Lancelot helemaal in de baroksfeer, doordat hij dit vooral doet met heldere mixturen.
Een beetje romantisch wordt het als Lancelot het ‘Erbarm’ Dich’ met strijkende prestanten en een uitkomende Cornet speelt. Het tempo ligt echter net iets te hoog om in een soort Asma-sfeer te komen. Maar verder zet hij gewoon een verantwoord barokprogramma neer. Lancelot speelt soepel en muzikaal waardoor het aangenaam luisteren is.
Liverpool
Ook hier een heerlijk helder twinkelende opening van de Fantasia in G-dur, gevolgd door een helder plenum. Maar als aan het slot het passagewerk komt, wil Ian Tracey toch even laten horen wat Liverpool aan indrukwekkende tongwerken in huis heeft en komt een stukje van de ware aard van het instrument van Henry Willis naar boven.
Ook in de andere werken laat Tracey een mengeling horen van enerzijds een goede poging om op de klankwereld van Bach aan te sluiten, maar laat hij ook graag horen wat Liverpool in huis heeft, zeker als het om de tongwerken gaat. Zowel het stevige fundament in het pedaal of een zangerig solo tongwerk, ze klinken zeer overtuigend in deze Bachvertaling.
Wanneer Tracey uitgedaagd wordt om een aantal transcripties neer te zetten, gaan de remmen los en staat de orgelreus te stralen in de glans zoals Willis die ongetwijfeld heeft bedoeld. Zeker in de Sinfonia van Cantate 29. Uiteraard blazen in de slotmaten de Tuba’s hun partij mee.
De tweede helft van de cd wordt ingespeeld door collega David Poulter op het Lady Chapel-orgel van de kathedraal. De overschakeling is enorm, ineens horen we weer een ‘dunne’ orgelklank. Op zich klinkt het instrument niet slecht, maar echt inspirerend is het niet. Wellicht is het in de loop der jaren teveel verbouwd om nog duidelijk karakter te krijgen. Vooral de beide 32-voeten ontsieren de klank van dit verder bescheiden instrument.
Salisbury
Het derde deel van deze drieluik komt uit Salisbury. Ook hier weer een schepping van Father Willis, maar minder indrukwekkend dan in Liverpool. David Halls, de titularis van de kathedraal speelt zes grote preludia en fuga’s in en positioneert in het midden de Alle Breve als intermezzo.
Halls speelt deze werken overigens wel geheel in de geest van het instrument: overwegend legato . Ook neemt hij de vrijheid om uitgebreid te registeren, vooral in de fuga’s. Je zou bijna denken dat hij de uitgave van Karl Straube op de lessenaar heeft staan.
Aanvankelijk schrikt zo’n programma met alleen maar grote werken af, maar door afwisselend te registeren wordt het toch niet vermoeiend. Wellicht klinkt het spel van David Halls wel wat gedateerd, het mist ook weer net de echte Straube/Reger-dimensie om te boeien.
Een Engelse Bach
Toevallig of niet, ik had de cd’s de eerste keer beluisterd in de hierboven gehanteerde volgorde (dit is ook de volgorde waarin de cd’s zijn verschenen, maar het lijkt bijna een bewust komische opbouw van de uitgever). Ondanks dat de cd’s los worden aangeboden, vormen ze wat mij betreft toch een mooi drieluik om Father Willis in de Bachstand te zetten. Daarbij blijken deze Engelse bakbeesten vele kleurige gezichten te hebben.
Zonder de anderen te diskwalificeren is de combi van Tracey en Liverpool wat mij betreft de meest geslaagde. Niet alleen slaagt hij erin om die veelkleurigheid te tonen, maar eerlijk is eerlijk, op zo’n instrument kan ik dan toch ook wel weer even genieten van een symfonische Bach.
J.S. Bach from Durham
James Lancelot plays the Organ of Durham Cathedral
Toccata, Adagio and Fugue in C BWV 564; Herr Jesus Christ dich zu uns wend BWV 709; Trio super Herr Jesus Christ, dich zu uns wend BWV 655; Jesus Christus, unser Heiland BWV 665; Prelude and Fugue in A BWV 536; Erbarm dich mein o Herr Gott BWV 721; Nun freut euch, leiben Christen gemein BWV 734; Partite diverse sopra il Corale ‘Sei gegrusset, Jesu gütig BWV 768; Vom Himmel hoch, da komm ich her BWV 769; Fantasia super Komm Heiliger Geist BWV 651
Priory Records – PRCD 1179, TT 76′, booklet 12 pagina’s (EN), prijs £ 11,99, bestellen via www.prioryrecords.co.uk
J.S. Bach from Liverpool
Ian Tracey and David Poulter play the Organs of Liverpool Cathedral
Fantasia in G BWV 572; Es ist das Heil uns kommen her BWV 638; Herzlich tut mich verlangen BWV 727, Fugue on the Magnificat (Meine Seele erhebet den Herren) BWV 733; Nun komm der Heiden Heiland BWV 659; Vor deinen Thron tret’ ich hiermit BWV 668; Nun danket alle Gott (Cantata No 79 / tr. Ian Tracey); Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit (Cantata No 106 / tr. Ian Tracey); Jesus bleibet meine Freude (Cantata No 147 / tr. Ian Tracey); Ich steh mit einem Fuss im Grabe (Cantata No 156 / tr. Ian Tracey); Sinfonia: Wir danken dir, Gott, wir danken dir (Cantata No 29 / tr. Ian Tracey); Christ unser Herr zum Jordan kam BWV 684; Ach bleib bei uns, Herr Jesu Christ BWV 649; Fantasia super: Komm heiliger Geist, Herre Gott BWV 651; Trio Sonata No 1 in E flat major BWV 525; Prelude and Fugue in G major BWV 541
Priory Records – PRCD 1191, TT 80′, booklet 20 pagina’s (EN), prijs £ 11,99, bestellen via www.prioryrecords.co.uk
J.S. Bach from Salisbury
David Halls plays the Organ of Salisbury Cathedral
Prelude and Fugue in C minor BWV 546; Prelude and Fugue in A major BWV 536; Prelude and Fugue in B minor BWV 544, Alla breve in D major BWV 589; Prelude and Fugue in A minor BWV 543; Prelude and Fugue in C major BWV 545; Prelude and Fugue in E minor BWV 548
Priory Records – PRCD 1197, TT 75′, booklet 12 pagina’s (EN), prijs £ 11,99, bestellen via www.prioryrecords.co.uk
