advertentie
Jan Jansen – Johann Sebastian Bach
Bätz-orgel (1831) Domkerk Utrecht
Op 14 en 15 mei 2011 neemt Jan Jansen afscheid als organist van de Domkerk in Utrecht, een functie die hij sinds 1987 bekleedt. Aan de serie zaterdagmiddagconcerten in de Dom werkt hij al mee sinds het begin van de jaren zeventig. Het Domorgel heeft voor hem geen geheimen meer. Afgelopen zomer nam Jansen in twee dagen een dubbel-cd op met een Bach-programma: de complete Achtzehn Leipziger Choräle, waartussendoor een aantal preludiums en fuga’s is verweven. Muziek die Jansen na aan het hart ligt en die veelvuldig op zijn programma’s prijkt.
Onder de ‘Achtzehn’ bevinden zich enkele breed uitgesponnen bewerkingen met versierde cantus firmus, die mogelijk zijn bedoeld om tijdens de avondmaalsviering te worden gespeeld. Ze vormen wat mij betreft het hoogtepunt van deze cd’s. Een weldadige rust gaat uit van ‘Schmücke dich, o liebe Seele’, waar ook de versieringen geen spoor van haast of spanning vertonen. Ideale musica sub communione! De bewerking BWV 663 over ‘Allein Gott in der Höh sei Ehr’ ademt diezelfde rust: geniale muziek, meesterlijk vertolkt. Het prachtig geregistreerde ‘Von Gott will ich nicht lassen’, de mystieke bewerking over ‘An Wasserflüssen Babylon’, het orgelkoraal ‘Vor deinem Tron tret ich hiermit’ dat Bach op z’n sterfbed gedicteerd zou hebben aan Altnickol: steeds weer treft je de volmaakte rust, het soevereine orgelspel dat Jansen in deze muziek weet te bereiken.
Een eigenheid van het Domorgel is dat het rugpositief, vrijwel geheel gevuld met pijpwerk van Peter Janszoon de Swart, nadrukkelijk present is. Dat hoor je vooral terug in plenumstukken als het Preludium en Fuga C dur (BWV 545). Verrassend is de cadens die Jansen inlast voor de afsluiting van de Fuga G-dur (BWV 541). Het Preludium en Fuga g-moll (BWV 535) heb ik nog nooit zó meeslepend horen spelen. Jansen vertelt echt een verhaal, hij spéélt met het tempo, motorisch voortspinnend als Bach vooral spielerei biedt, maar alle tijd nemend als er iets spannends gebeurt. Zo valt er veel te genieten binnen deze twee goedgevulde schijven.
Jammer dat hier en daar wat rafeltjes zijn blijven staan, bijvoorbeeld in de bewerkingen over ‘Allein Gott’ BWV 662 en 664, maar ook in de fuga f-moll (rond 2′): nog één keer overdoen, iets meer editen en het zou perfect zijn geweest. Ook het booklet is niet geheel fehlerfrei: ‘Allein Gott’ BWV 662 staat aangekondigd als track 3 van cd 2, maar is in werkelijkheid track 5. En ik moet de eerste organist nog tegenkomen die dat koraal in 2’07 kan spelen: Jansen doet er in werkelijkheid ook 6’40 over – gelukkig maar! Kleine ontstemmingen in het pedaal (‘Komm Heiliger Geist’ BWV 651, Fantasia c-moll BWV 537) accepteer je, net als die rafeltjes in het spel, zonder enig probleem als het om een live-opname gaat, maar mogen voor een cd-opname wel even bijgetikt worden. Het zijn kanttekeningen in de marge bij een productie die, naast de reeds genoemde hoogtepunten, nog zoveel méér te bieden heeft: prachtige fluiten in het Trio ‘Herr Jesu Christ, dich zu uns wend’, mooi uitgebalanceerde tongwerken in de bewerking ‘a due bassi’ over ‘Nun komm der Heiden Heiland’, een heerlijk blazersensemble als begeleiding in ‘Nun danket alle Gott’: wat een rijkdom aan klanken biedt dat Domorgel! De opnametechniek was bij Aad van der Waal in goede handen. Het booklet geeft op elf pagina’s beknopte informatie, maar geen registraties: Jansen geeft z’n keukengeheimen nog niet prijs. [DICK SANDERMAN]
Uitvoering: * * * *
Opname: * * * * *
Programma
Achtzehn Lepziger Choräle BWV 651-668; Preludiums en Fuga’s in C, f, g, G, A; Fantasia en Fuga in c
Label: DiscoDom
Nummer: DSD1831240810
Prijs: € 22,50
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
© 2010 www.orgelnieuws.nl
