advertentie
Met het vertolken van het orgeloeuvre van Bach blijft het merkwaardig gesteld. Vanzelfsprekend kunnen bronnenstudie en de omgang met vooral ongerestaureerde oude orgels het begrip voor muziek en mogelijke intenties van de componist wezenlijk verrijken. Maar op het moment dat je als luisteraar voor een ‘stijlzuivere’ Bach-vertolking live alleen nog maar bij concerten op nieuwe ‘stijlkopieën’ terecht kunt slaat wat mij betreft betreft de balans toch door.
Veel muzikaler blijft het doorgaans toch de vertolking of desnoods zelfs de partituur aan te passen vanuit het ter beschikking staande instrument. Bach zelf geeft daar immers al de schoorvoorbeelden van met bijvoorbeeld zijn ook op deze toegezonden superaudio-cd vastgelegde Concerto BWV 596 naar Vivaldi en eigen Wachet auf-transcriptie BWV 645. Martin Schmedings transcriptie van de Sonate BWV 1031 – waarvan het bekende Siciliano eerder al door bijvoorbeeld Louis Vierne werd getranscribeerd – sluit daar naadloos op aan, evenals de geïmproviseerde solovariant van het Largo e spiccato BWV 596, op geluidsdrager vastgelegd eigenlijk weer een transcriptie van een transcriptie op zichzelf. Franz Liszt en Marcel Dupré voegen zich met hun cantatedeeltranscripties in dezelfde traditie, zelfs waar Liszt gezien zijn diverse slotvarianten toch hoorbaar viel Bekümmernis blijft hebben met het slotkoor van BWV 21. Een transcriptie kan het originele stuk kennelijk ook erw?rgen…
Max Regers qua notentekst nog redelijk originalgetreue orgelversie van het Präludium und Fuge BWV 867 roept de vraag op in hoeverre ook bijvoorbeeld Karl Straubes heruitgaven van oude muziek inclusief registratie- en uitvoeringsvoorschriften voor diens eigentijdse moderne Orgel als transcripties kunnen worden beschouwd. Charles-Marie Widor gaat in het Misere mei uit zijn Bachs Memento daarentegen aanzienlijk vrijer om met de notentekst van BWV 867, uitgaand van het door hém bespeelde orgeltype dat ongetwijfeld mijlenver afligt van Bachs eigen Wohltemperierte Clavier. De symfonische Orgeldichtung die Arno Landmann schiep aan de hand van Bachs beroemde solovioolchaconne – met qua klankkleur en dynamiek een bandbreedte die de doorsnee Stradivarius ver te buiten gaat – is dan eigenlijk maar een kleine stap verder. De verschillende soorten gekozen transcripties worden door Schmeding in het sober vormgegeven booklet overigens voorbeeldig toegelicht.
Het idee tussen talloze Bach-opnamen speciaal aan transcripties een cd te wijden mag bijzonder worden gewaardeerd. Vraag is alleen of je een genre dat zo specifiek vanuit het instrument, vanuit de klank is gedacht wilt vertolken op één en hetzelfde instrument, juist ontworpen vanuit de tegengestelde idee zoveel mogelijk partituren te kunnen vertolken. Niet dat het bespeelde Goll-orgel (1999) van Durlach zo’n orgel is waar werkelijk alles op kan en niets op klinkt, maar de stilistische reikwijdte op basis van pijpwerk van Stumm (1778) en Voit (1895), aangevuld met obligaat franszösisch symphonisch Schwellwerk blijkt tegelijkertijd toch ook de zwakte van zo’n instrument te vormen.
Het voortreffelijke zo niet spectaculaire spel van een Martin Schmeding zou uw recensent beslist eens in een Nederlandse concertserie willen beluisteren. De eerste tweeëndertig maten BWV 596 maken tegelijkertijd heel nieuwsgierig hoe de vioolchaconne BWV 1004 zou klinken op enkel die prachtige sprekende Stumm-frontprestanten. Van een Stradivarius accepteert men immers ook probleemloos ruim veertien minuten muziek in dezelfde klankkleur. Maar misschien luister ik daarmee tegelijkertijd toch weer teveel vanuit de compositie in plaats van vanuit de transcriptie… [BART VAN BUITENEN]
Johann Sebastian Bach – Orgeltranskriptionen
an der Stumm/Goll-Orgel der Stadtkirche Durlach
Martin Schmeding
Einleitung und Fuge aus der Kantate ‘Ich hatte viel Bekümmernis’ (Bach/Liszt), ‘Wir setzen uns mit Tränen nieder’ aus der Matthäus-Passion BWV 244 (Bach/Schaab), Concerto d-Moll BWV 596 nach Vivaldi (Bach), ‘Symphonie Pastorale’ aus dem Weihnachtsoratorium BWV 248 (Bach/Karg-Elert), ‘Miserere Mei’ aus ‘Bach’s Memento’ (Bach/Widor), Präludium und Fuge b-Moll BWV 867 aus dem Wohltemperierten Clavier I (Bach/Reger), Wachet auf ruft uns die Stimme BWV 645 (Bach), Sinfonia aus der Kantate ‘Wir danken dir, Gott’ BWV 29 (Bach/Dupré), Triosonate C-Dur nach BWV 1031 (Bach/Schmeding), Chaconne d-Moll aus Partita II BWV 1004 (Bach/Landmann)
Label: Ars Produktion Schumacher
Nummer: ARS 38 109 – SACD
Speelduur: 75’19”
Booklet: 28 pagina’s (DU/EN)
Prijs: € 23,20
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
© 2012 www.orgelnieuws.nl
