advertentie
Iedere organist zal de Choral-Improvisationen opus 65 van Sigfrid Karg-Elert ‘kennen’. Maar kent hij ze dus allemaal? Blijft het niet vaak bij evergreens als ‘Nun danket alle Gott’ en ‘O Durchbrecher aller Bande’? Toen er een cd op mijn bureau terechtkwam waarop Elke Völker boek III en IV integraal uitvoert, rees ook bij mij de vraag of dat niet wat teveel van het goede zou worden. Nee dus, sterker nog, de beide andere delen moet ik ook hebben!
Elke Völker voert dit tweede deel van haar pleidooi voor Karg-Elerts Koraalimprovisaties uit op het Walcker-orgel van de Christuskerk te Lüdenscheid. Dat is een relatief klein orgel in een kerkzaal met een relatief kleine nagalm. Maar juist daardoor wordt elk werk doorzichtig. Het spel van Elke Völker draagt daar het zijne aan bij. Heel zorgvuldig kiest ze haar tempi, articulaties en registraties, daarbij steeds wakend voor overdaad. Dat is tegelijk de enige kanttekening die ik zou kunnen maken bij uitgave. Het grote gebaar ontbreekt. Maar ik zeg er meteen bij dat deze benadering Elke Völker maakt tot de ideale gids door de landschappen van Karg-Elerts opus 65. Elk stuk, groot en klein, wordt een met heel veel zorg, aandacht en liefde geschikt bloemstuk. Neem een kleinood als de pastorale over ‘Gott des Himmels und der Erden’. Een stukje dat manualiter uitgevoerd moet worden en je om die reden waarschijnlijk zelden of nooit hoort op een orgelconcert. Maar wat prachtig! Maar er is veel meer moois te ontdekken. Het symfonische koraal ‘Jesu, meine Freude’ hoor je regelmatig uitgevoerd worden. Maar de kleine passacaglia over hetzelfde koraal nooit. Hoewel, klein? Het is nog altijd een stuk van meer dan vijf minuten. Op deze cd schittert bovendien het Walcker-orgel in zijn volle glorie. Hoor eens hoe alle stemmen met elkaar versmelten! Of neem de bewerking van ‘Wachet auf’. Wat feest!
Het is frustrerend geweest voor Karg-Elert dat hij nooit echt uit de schaduw van Reger heeft kunnen stappen. Het booklet vermeldt hoe opgetogen Karg-Elert was toen ‘de meest fanatieke Reger-apostel’ (Karl Straube) hem in 1907 schreef: ‘U overtreft in diepte, zorgvuldigheid, inhoud en vormenrijkdom de koraalvoorspelen van Reger verre’. Maar een kleine twintig jaar later stelt hij bitter vast: ‘Maar toen werd het stiller en stiller, en vandaag kent nauwelijks iemand het werk nog, want het is bon ton slechts Reger te laten gelden’. Karg-Elert is daar ook bitter over omdat hij zijn hele ziel en zaligheid in die zes bundels koraalimprovisaties gelegd heeft. Als hij terugkijkt op het scheppingsproces schrijft hij: ‘Ik heb toentertijd de meest geestverheffende uren van mijn leven beleefd, toen de ontzaglijke kracht van het onuitsprekelijke Bijbelwoord en de geweldige, ja overweldigende verzen van ons kernachtige lutherse gezangboek tot mij doordrongen. Wat zalig zo in Gods hand te rusten’. Karg-Elert heeft zich geïnspireerd gevoeld bij het schrijven aan die werk. Maar om een theologisch begrip te gebruiken: het was geen mechanische, maar organische inspiratie. Heel zijn persoonlijkheid werd in dienst genomen. En dat is toch echt een andere persoonlijkheid dan die van Reger. Maar dat maakt zijn koraalwerk niet minder diepzinnig, zoals sommigen misschien menen. Het zorgt er juist voor dat zijn meditaties voor orgel een verinnerlijkte vreugde en een levenslust kennen die Reger vreemd is. Het is een andere vorm van bevinding, maar bepaald geen mindere vorm van bevinding. Ik hoop dan ook van harte dat deze cd-productie eraan bij mag dragen dat dit monument voor het evangelische lied opnieuw ontdekt mag worden.
De uitgave is tot in de puntjes verzorgd. De opname is voortreffelijk (ook te beluisteren in super audio) en het booklet to the point. Nu cd-boekjes zich ontwikkelen tot complete boekwerken, is dit boekje een voorbeeld van hoe het ook kan. Soms is minder meer. Deze productie smaakt wat mij betreft in elk geval wel naar meer. [DAVID DE JONG]
Sigfrid Karg-Elert
Ultimate Organ Works Vol. 6
Choral-Improvisations op.65
New Year | Easter | Ascension | Pentecost
Elke Völker
E.F. Walcker Organ (1902)
Christuskirche, Lüdenscheid
Programma
Opus 65 boek III (Nieuwjaar, Pasen):
Allein Gott in der Höh sei Ehr; Dir, dir Jehova, will ich singen; Erschienen ist der herrliche Tag; Jesu, hilf siegen, du Fürste des Lebens; Jesu, meine Zuversicht; Lobe den Herren, o meine Seele; Machs mit mir, Gott, nach deiner Güt; Nach einer Prüfung kurzer Tage; Nun lasst uns Gott dem Herren; Ringe recht, wenn Gottes Gnade; Wachet auf, ruft uns die Stimme;
Opus 65 boek IV (Hemelvaart, Pinksteren):
Ach Gott und Herr; Gott des Himmels und der Erden; Herr, wie du willst; Ich danke dir, lieber Herre; Jesu, meine Freude; Komm, heiliger Geist, Herre Gott; O dass ich tausend Zungen hätte; O Durchbrecher aller Bande; O Ewigkeit, du Donnerwort; O Gott, du frommer Gott; Wie schön leucht’ uns der Morgenstern.
Label: Aeolus
Nummer: AE-10721
Speelduur: 70’33
Booklet: 24 pagina’s DU/FR/EN
Prijs: € 22,75
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
© 2012 www.orgelnieuws.nl
