Orgelbarok uit Aragón? Dat deed bij mij niet meteen een belletje rinkelen. Misschien ook omdat de cd visueel niet direct uitnodigt, wekte het geen hoge verwachtingen. Maar soms word je buitengewoon verrast!
advertentie
De jonge organist Carlos González Martinez is gefascineerd door de liturgische cyclus zoals deze in de zestiende en zeventiende eeuw werd vormgegeven in Zaragoza en omgeving. De San Pablo is niet alleen de plek waar dit eeuwen geleden tot ontwikkeling kwam, maar ook de kerk waar González Martinez de vaste organist is. Daarmee is het de aangewezen plek om een goed uur meegenomen te worden in deze Spaanse liturgische traditie.
Reconstructie
Het orgel is helaas van latere datum: een reconstructie van de oorspronkelijke achttiende-eeuwse opzet, uitgevoerd door Felsberg in 1992. Het instrument klinkt misschien wat te gepolijst voor deze muziek en mist een authentieke oude stemming die de sfeer van de muziek nog beter zou treffen.
Met 26 stemmen heeft het voor Spaanse begrippen een forse omvang. Op de foto oogt het instrument bescheiden, maar als je nog een keer goed kijkt dan ontwaart zich een groots zestienvoets front – en zo klinkt het ook.
Kerkelijk jaar
Dat González Martinez kiest voor een integraal kerkelijk jaar betekent overigens niet dat de muziek uitsluitend strikt liturgisch is. Ook in de vroege barok werden de vieringen omlijst met vrije werken. Daarom is in dit programma gekozen voor een afwisseling van vocale en vrije stukken.
Een indrukwekkend kleinood is het werk van Melchor Robledo (1510-1586), grondlegger van de regionale kerkmuziek en musicus van de San Pablo. Hierin volgt González Martinez vrijwel letterlijk de vocale partituur. Het toont opnieuw aan dat men in Spanje al vroeg raad wist met muzikale retoriek.
Opmerkelijk is dat hij in de vrije werken vrijuit interpreteert en versiert, maar dat hier achterwege laat. Dat is opvallend, want dit kleine motet leent zich juist uitstekend voor coloratie, een fenomeen dat in de 17e eeuw wijdverbreid was in Europa. Hij zal echter hebben gedacht dat het aangrijpende Domine Iesu Christe nooit ingetogen genoeg kan klinken.
Verzorgd
Het spel van González Martinez is buitengewoon verzorgd en boeiend. Aan alles merk je dat hij zich volledig heeft ingeleefd om deze muziek te laten ademen in de San Pablo. Articulatie, versieringen en registratie hebben een welhaast perfecte timing. Schools wordt het nergens – integendeel, soms worden letterlijk de toeters en de bellen ingezet.
Carlos González Martinez is overigens niet alleen organist, maar speelt ook hoorn en klavecimbel. Gespecialiseerd in de oude muziek zoekt hij naar originele programma’s. Dit album is daar een prachtig voorbeeld van. In andere producties combineert hij bijvoorbeeld oude muziek met moderne dans — een interessante aanpak als je in deze tijd statische toetsinstrumenten bij een breder publiek wil introduceren.
Kortom, deze productie is niet alleen een boeiende les in Spaanse liturgische muziek, maar ook een mooie kennismaking met jong talent. De enige reden om de cd níét te beluisteren, is als je echt een afkeer hebt van Spaanse barok — maar zelfs dan …
L’orgue baroque en Aragon
Jusepe Ximénez: Obra de lleno de Primer Tono, Sacris Solemniis; Garcia Baylo: Vexilla Regis; Andrés de Sola: Registro alto de Primer Tono; Melchor Robledo: Domine Iesu Christe, Regem cui omnia vivunt; Sebastián Aguilera de Heredia: Tiento grande de Cuarto Tono, La Reyna de los Pange lingua, Tiento de bajo de Primer Tono, Tiento de falsas de Cuarto Tono, Salve de Primer Tono; Andrés de Sola: Tiento de Cuarto Tono sobre un tiento de falsas de Aguilera de Heredia; Pablo Bruna: Tiento de falsas de Primer Tono, Dos versos sobre el Ave Maris Stella, Tiento lleno de Sexto Tono sobre ut re mi fa sol la; Pablo Nassarre: Tocata de Primer Tono
Carlos González Martinez, Felsberg-orgel (1992) San Pablo te Zaragoza (E)
Editions Hortus – Hortus 238, TT 67’45, booklet 28 pp (FR/EN), prijs € 19,00 | editionshortus.com
