Het eerste dat mij van het hart moet is dat het geweldig mooi is om weer een plaat van deze Gorkumse Stradivarius te hebben. Het orgel werd gemaakt door Witte in 1851 en Witte gebruikte veel pijpwerk van Johann Heinrich Hartmann Bätz uit 1761. Het is jammer dat er in de geschiedenis van ook dit orgel telkens weer geld was voor herzieningen en restauraties …
advertentie
Er is in de loop der jaren van alles aan het orgel gebeurd dat geen goed deed aan de klank. Recent is echter veel ten goede gekeerd en het Bätz/Witte-orgel van de Grote Kerk te Gorinchem is toch werkelijk een van de fraaiste instrumenten van ons land.
Kwalificaties als ‘gemeentezangorgel’ doen geen recht aan de krachtige persoonlijkheid van het Gorkummer instrument. Grootmeester Charles de Wolff nam er Bach, Reubke, Rheinberger, Reger en later ook nog Van der Horst op. De al even karakteristieke Jan Bonefaas was er vele jaren titulaire. Ook is de naam van de vermaarde Henk Klop verbonden met het orgel.
Daan Manneke en Gerben Budding hebben een betekenisvolle ontmoeting gehad, die leidde tot nader contact, een hechte artistieke samenwerking en een gedeelde liefde voor de Psalmen en voor klankkleur. Dat laatste – zeer sprekende klankkleuren – is karakteristiek voor het Bätz/Witte-orgel.
Mannekes werk Le Bouquet is een hommage aan Sweelinck. Het is een boeket van zes Psalmbloemen, met als slot Evocazione. Ook Sweelincks Fantasia cromatica is opgenomen. De cd is voorts gevuld met andere miniaturen van Daan Manneke.
Er is wel eens gesteld dat de muziek van Manneke doet denken aan het Zeeuwse landschap. Een sterk, eenvoudig, intrigerend en stoer landschap; donkere klei, eiken wallen en indrukwekkende luchten die de nabijheid van de zee verraden. Manneke groeide op in Zuid-Beveland, waar hij als jongen door het akkerlandschap fietste op weg naar muzikale ervaringen. Hij heeft onder andere bij Adriaan Kousemaker, Jan van Dijk, Ton de Leeuw en … Olivier Messiaen gestudeerd.
In een interview noemt de Zeeuwse Manneke zijn jeugdervaring met de Psalmen constituerend voor zijn toonkunst. Zijn meest uitgevoerde werk is een Psalm, 121 om precies te zijn: ‘Je lève mes yeux sur les montagnes’. De toonkunst van Manneke is een bijzonder composiet van monumentaliteit en tere poëzie. Zeeuwse orgelkunst van internationale allure.
De cd is smaakvol (in stijl!) uitgegeven en is weer een volgende interessante productie van Diamond Line. Als je al een vijftien integrales van Bach, zeventien keer ‘César Franck – Oeuvres pour Orgue’ en 33 keer de Suite Gothique op geluidsdrager hebt, is een plaat met Manneke bijzonder welkom, en zeker in een uitvoering als die van Budding in Gorkum. Een prachtige eenheid: Manneke – Budding – Gorkum.
Budding is inmiddels stadsorganist van Gouda en titulaire van de Sint Jan aldaar. Happy Gouda! Budding is zeer getalenteerd, heeft een geweldige techniek en een groot invoelingsvermogen. Zeer te waarderen is zijn promoten van Hollandse orgelkunst in de ware zin van het woord. Met Bastiaans en De Lange jr. vulde hij al fraaie boxen – ook uit Gorkum.
Wie de cd beluistert, kan de diepe indruk die de grootse psalmwijzen maakten op de jonge Manneke alleen maar meevoelen. Manneke en Budding: zeer aanbevolen!
O nostre Dieu et Seigneur amiable
Hommage à Sweelinck | Manneke & Budding
Manneke: Ordre (Petite hommage à Marin Marais [1656-1728]): (Prélude à deux basses / Cantique simple / Cantique double / Interlude, basse et dessus? / Hymne à deux choeurs); Deux Préludes pour orgue (Pseaume 74, sostenuto, Pièce en trio / Pseaume 110, ardito, Les Anches); Le Bouquet [2016]; Concert pour orgue; Hommage à Jan Pzn Sweelinck [1562-1621] (Pseaume 8, Toccata ostinato, Fantasia / Pseaume 116, Canto / Pseaume 17, Duo / Pseaume 122, Toccata / Pseaume 65, Sarabande et Canon sostenuto / Pseaume 138, Toccata quasi Fantasia, Canzone / Evocazione SwWV 258 [2019] / Fantasia cromatica SwWV 258 (Jan Pzn Sweelinck)); Quatre Préludes pour orgue ( Pseaume 20, commodo, Les Fonds / Pseaumes 55, flessibile, Les Anches doux / Pseaume 10, lontano, Les Flûtes / Pseaume 100, con allegrezza, Plein Jeu); Vijf Versetten [1962/3] Hymne Te lucis ante terminum (Antienne / Duo / Trio / Allegro con fuoco / Lontano)
Gerben Budding, Bätz/Witte-orgel, Grote Kerk, Gorinchem
Excellent Recordings / Diamond Line – ER 137519; TT 58’24, opname 09/2017 en 09/2019, prijs € 16,95 | diamondline.nl
