Wereldvermaard is ‘A Festival of Nine Lessons & Carols’; een traditie van Schriftlezingen, gebeden en koorzang op ‘Christmas Eve’ in de schitterende King’s College Chapel te Cambridge. Een traditie die overigens uit Truro stamt, maar inmiddels onlosmakelijk verbonden is aan King’s. Onveranderlijk opent de ceremonie met het binnenschrijdende koor, waarbij één jongen inzet met het ‘Once in Royal David’s City’.
advertentie
Sinds 1918 zijn er wel subtiele wijzigingen geweest. Zo werd in vroeger dagen de jongen die het spits moest afbijten door de dirigent ter plekke aangewezen – ja, spannend – maar nu is dat tevoren al bekend. Tot slot klinken ‘O come, all ye faithful’ (nee, dat is helemaal niet vreemd aan het einde; zo hoort het!) en ‘Hark, the herald angels sing’.
En ja, als dan die gouden stemmen van King’s zwijgen, mogen de gouden pijpen van het orgel met bazuingeklank en cimbalen besluiten. Na het obligate In dulci jubilo van Bach volgt opvallend vaak een Franse uitsmijter: een Toccata van Vierne, een Carillon van Dupré of … Dieu parmi nous van Messiaen.
Messiaen schreef zijn vernieuwende en hoogstaande meditaties – negen, net als de Nine Lessons & Carols; symbolisch voor het aantal maanden van Maria’s zwangerschap! – in 1935. Olivier Messiaen was toen 27 jaar oud. La Nativité du Seigneur werd ten doop gehouden door drie vrienden van de componist: Daniel Lesur, Jean Langlais en Jean-Jacques Grunenwald.
Richard Gowers is nog geen 27 jaar oud, maar heeft al verschillende prijzen gewonnen en was van 2014 – 2017 ‘organ scholar’ in King’s College Chapel – een prestigieuze post. Onder anderen Simon Preston, Francis Grier, Thomas Trotter en David Briggs gingen hem voor. Gowers speelt Messiaen met aandacht, rust en precisie. Het orgel is niet van het neo-klassieke Franse type waarop Messiaen doorgaans zo goed gedijt, maar Messiaens klankschilderingen passen wel in meer lijsten. Messiaen zelf was wat dit betreft niet kieskeurig en juichte ook uitvoeringen op moderne instrumenten toe.
Het orgel in Cambridge is voornamelijk van Harrison & Harrison (1934), met delen van eerdere orgelmakers zoals Hill (19eeeuw). In 2016 onderging het instrument nog een belangrijke restauratie, waarbij de originele sound bewaard bleef, ja, juist terugkeerde. Het orgel heeft een moeilijk te karakteriseren klank. Ja, het is een volop Engels orgel. En toch heeft het meer verfijning, meer poëzie dan veel grote kathedrale Engelse orgels. Komt het door die ook al moeilijk te dateren historische kas? En dan die wonderlijke ruisende, suizerige klank. De fantastische akoestiek van de Chapel spreekt welluidend mee. In de begeleiding van het wereldberoemde koor ontstaat een unieke versmelting van koorklank, orgel en ruimte die hemels is.
Kerst in Cambridge. 100 years of Nine Lessons & Carols hebt u al in huis natuurlijk. Deze kerst-cd uit King’s College Chapel is een welkome aanvulling, ook voor na Kerst.
Messiaen – La Nativité du Seigneur
Richard Gowers, organ
La Nativité du Seigneur (Messiaen)
King’s College Recordings – KGS0025, TT 67’40, booklet 16 p. EN, prijs £ 10,00|€ 12,99 bestellen
