Over het maken en spelen van transcripties zijn de meningen al jaren zeer verdeeld: voor de een het ultieme middel om het orgel uit de ‘kerksfeer’ te halen, voor de ander bijkans een misdrijf omdat je toch altijd concessies moet doen … Alleen al omdat je op één instrument (al heb je vaak veel kleuren) niet over tien handen en voeten beschikt om al die verschillende timbres van een orkest uit je orgel te halen.
advertentie
Nils Henrik Asheim maakte een cd op het nieuwe Ryde & Berg-orgel in de concertzaal van Stavanger. Dit instrument lijkt op papier een wat aan Cavaillé-Coll gerelateerd instrument, op de cd klinkt het vooral helder met mooi spuckende fluiten en prestanten, heldere mixturen en strakke tongwerken.
De organist maakte een transcriptie van de Ballade voor piano van Edvard Grieg. Hij heeft er hoorbaar veel werk van gemaakt om alle verfijnde details van het werk over te nemen. Waar je bij muzikanten als Piet van Egmond en David Briggs vaak compleet vergeet dat je naar ‘een bewerking van’ zit te luisteren, krijg je bij dit werk vooral het gevoel dat je een pianowerk op orgel hoort.
Daarbij is het beslist niet zo dat de organist saai, onmuzikaal of eenzijdig qua klankkleur bezig zou zijn, zeker niet. Ook het ontbreken van galm (Van Egmond en Briggs namen en nemen hun bewerkingen bij voorkeur op in ruimtes met een flinke akoestiek), zorgt ervoor dat het totale beeld wat vlak is. De structuur van het werk met – door de liedvorm van het thema – vele herhalingen zorgt er ook nog eens voor dat de aandacht wat moeilijk bij de muziek blijft.
Het tweede deel van de schijf wordt gevuld met bewerkingen van folksongs van de beroemde pianist-componist-arrangeur Geirr Tveitt. Deze melodieuze en volkse werken vormend een ideale ‘tweede helft’. Ze variëren van melancholisch tot humoristisch. Zo horen we in ‘Guds Godhet’ een imitatie van wat er in veel Noorse kerken gebeurde toen er voor het eerst een orgel de gemeentezang begeleidde. Ook klinken natuurlijk veel volksdansen, waarbij het orgel zich in deze werkjes veel kleurrijker toont dan bij de compositie van Grieg.
In het booklet staat een uitstekend essay over de filosofie van Nils Asheim over het bereiken van publiek, het maken van transcripties en de achtergrond van de volksliederen die gebruikt worden in de muziek van Tveitt.
Omdat er hoor- en zichtbaar met erg veel toewijding is gewerkt aan deze productie, is het jammer dat het totaalbeeld toch niet overtuigend is. Neemt niet dat weg dat organisten die op zoek zijn naar mooie en luchtige werkjes in een groter programma, met de folksongs van Tveitt hun voordeel kunnen doen.
Edvard Grieg – Ballade | Geirr Tveitt – Hundrad Hardingtonar
Nils Henrik Asheim – Organ of Stavanger Concert Hall
Ballade, opus 24 (Grieg, arr. Asheim); Hundrad Hardingtonar (excerpts) (Tveitt, arr. Asheim)
LAWO Classics – LWC 1151, TT 71’37, booklet 24 p. NO/EN, prijs € 19,95 | challengerecords.com
