De Amerikaanse organist James D. Hicks woont en werkt in New Jersey. Sinds 2010 wijdt hij zich onder de titel ‘Nordic Journey’ aan het verkennen en opnemen van minder bekende orgelliteratuur, onder andere uit Scandinavië en de Baltische landen.
advertentie
De reeks omvat inmiddels 15 delen, goed voor maar liefst 25 cd’s. Elk programma is thematisch van opzet. Hicks kiest voor zijn opnamen doorgaans grote romantische orgels uit Scandinavië wat logisch is gezien het overwegend (laat)romantische repertoire.
Het zestiende deel, German Connections biedt ruim tweeënhalf uur muziek van veertien componisten, waarvan veel namen nauwelijks bekend zijn. Anders Bond of Adams Ore, om er maar eens een paar te noemen. Dat maakt nieuwsgierig.
Oudste
Het oudste werk is een orgelsonate uit 1897 van de Est Artur Kapp. Hij schreef dit niet onaardige stuk toen hij als 19-jarige in Sint-Petersburg compositie studeerde bij Rimsky-Korsakov. Qua stijl doet deze sonate sterk aan de sonates van Rheinberger denken, wat de connectie met Duitsland verklaart.
Impressionistisch van klank zijn twee sfeerstukken van de Fin Väinö Haapalainen, een leerling van Sigfrid Karg-Elert.
Jongste
Het jongste werk is een zesdelige Lutherse mis (2011) van de Noor Kjell Mørk Karlsen, voorafgegaan door een preludium en afgesloten door een postludium. Aan elk van de delen van dit uitgebreide werk ligt een lutherse koraalmelodie ten grondslag. Uitzondering is het Kyrie, dat in een vrije, atonale stijl is gecomponeerd, het karakter heeft van een improvisatie en geheel eenstemmig is. Karlsens mis vormt een boeiende cyclus die veel virtuositeit – iets wat James D. Hicks wel is toevertrouwd.
Ook in de Seven Paintings on German Monuments van Andreas Willscher komen fragmenten van liedmelodieën voorbij. In Der Dom zu Köln horen we de mars van de Drie Koningen, van wie de relieken in de Keulse Dom worden bewaard; in Die Wartburg natuurlijk Luthers ‘Ein feste Burg’. Het geluid van een specht horen we in het slotdeel met de titel Der Schwarzwald. Qua opzet is Willschers cyclus vergelijkbaar met de Seven Pastels from the Lake of Constance van Karg-Elert.
Olsson
Niet alles is even interessant op deze cd’s, maar een uitzondering vormt de Zweed Otto Olsson, een componist van meer dan nationaal belang. Dat is te horen in zijn Preludium en Fuga in fis, dat een opmerkelijk geslaagde eenheid laat horen in de beide delen. Zowel het romantische idioom als de typisch noordelijke melancholie, die we ook van Sibelius kennen, worden in deze compositie heel fraai getroffen.
Het is jammer dat Olssons muziek zelden wordt gespeeld; in Nederland zijn Dick Klomp en Rien Donkersloot enkele van de weinige organisten die zich eraan wagen.
Megalomaan
Hicks bespeelt op deze opname het orgel van de Pauluskerk in Ulm, Zuid-Duitsland. Dit instrument werd in 1910 gebouwd door de firma Link (Giengen an der Brenz) en sinds 1970 driemaal uitgebreid tot werkelijk megalomane proporties. De dispositie bevat niet minder dan 87 transmissies.
Het lijkt meer dan het is. Het resultaat van dat alles is een nogal neutrale klank, met – ook dat moet gezegd worden – enorme dynamische mogelijkheden. En de orgelklank is mooi ruimtelijk opgenomen.
Terra incognita
Het booklet geeft, verlucht met enkele foto’s, nuttige informatie over het programma en het orgel. Met gevoel voor het boreale karakter, met fantasie en poëzie, met virtuositeit en power waar nodig, slaagt Hicks erin een pleidooi te houden voor deze terra incognita. Dat wekt nog meer nieuwsgierigheid.
Nordic Journey – German Connections
Åkerberg: Quasi una fantasia; Drischner: Nordische Toccata & Fugue in G minor; Bond: Meditation över en dalakoral; Olsson: Preludium & Fugue in F-Sharp Minor, Op. 52; Szadejko: Preludium, Fugue & Postludium in E minor; Ísólfsson, arr. Solbergsson: Burlesca (3 Piano Pieces, Op. 5: No. 1); Ore: Organ Concerto in D Minor, Op. 31 No. 1; Haapalainen: 2 Ostinatoa: No. 1, Uni, No. 2, Hyräily; Kapp: Organ Sonata No. 1 in F minor; Sixten: 3 Orgelkoraler; Karlsen: Luthermesse, Op. 167; Willscher: 7 Paintings on German Monuments; Skoczek:Seelenwanderung – Ein Mystisches Trugbild – Ein Impression, Op. 55; Karg-Elert: Partita Retrospettiva, Op. 151: IV. Finale alla Solfeggio
James D. Hicks, Link-orgel, Pauluskirche, Ulm (D)
Pro Organo – 7310, 2CD, TT 74:58 + 78:55, booklet 20 pp. EN, prijs: $ 24,98 | proorgano.com
