advertentie
Brahms bescheiden orgeloeuvre heeft een verworven plaats in de orgelcatalogus. Onze Kees van Houten (Robustelly, Helmond), Jacques van Oortmerssen (Falun, Zweden) en Bas de Vroome (verschillende Witte-orgels) speelden de elf koralen in. Er is trouwens ook een indrukwekkende versie van het ‘Klavierduo’ Tal & Groethuysen (Sony 2007), gecombineerd met Regers Freu dich sehr – proberen!
En we hebben ook nog Gerd Zacher op een behoorlijk originele E.F. Walcker. Louis Robilliard heeft voor Festivo enkele van de koralen heel fraai opgenomen op zijn orgel in de St.-François-de-Sales te Lyon.
Oganessian studeerde piano en orgel in Moskou en is gespecialiseerd in het 19e eeuwse repertoire. Hij mocht in de Parijse Onze-Lieve-Vrouwekerk het Mendelssohnjaar 2009 afsluiten met een concert. In Riga nam hij, tot groot enthousiasme van de recensent van Diapason, Mendelssohns zes Sonates op. Op hetzelfde grote romantische orgel laat Oganessian nu Brahms compleet horen – van de vroege Fuga (in de wonderlijke toonsoort as-klein) tot de late elf koralen van de stervende Brahms.
Die elf koralen zijn elf hoogtepunten in de romantische orgelkunst. De langste is bijna zes minuten en deze miniatuurtjes hebben een ongekende innerlijke spankracht. Brahms’ grote kennis van de oude orgelmuziek – Buxtehude, Bach – verwerkte hij in de fijnzinnige polyfonie van zijn zwanenzang. Een zekere beklemming (Brahms’ naderende einde?) is deze muziek niet vreemd, maar evenmin als Bach laat Brahms zich verleiden tot trieste melancholie of onbeheerste chromatiek, zoals we bijvoorbeeld horen bij Reger. Terecht rekent Sylviane Falcinelli (dochter van de vermaarde Rolande) in het boekje beide zettingen van Herzlich tut mich verlangen tot de hoogtepunten van de set. Opvallend dat Brahms juist het koraal met deze tekst twee maal bewerkte. Met name de tweede versie is binnen de gehele 19e eeuwse orgeliteratuur een hoogtepunt. Protestantse mystiek van onversneden kwaliteit.
De Walcker in de Dom van Riga wordt gemakkelijk een baaierd van orgelklank. Oganessian registreert wel met verstand en houdt zo het klankbeeld tamelijk doorzichtig. Hij komt technisch niets tekort. Een enkele keer slibt Brahms’ muziek hier echter toch wel dicht (bijvoorbeeld in het Präludium in g). Oganessian heeft een duidelijke affiniteit met deze muziek. De koralen zingen verstild in de Dom. Ook Oganessian speelt Schmücke dich aan de snelle kant. Hij maakt het weer goed met zijn indrukwekkende afsluiting van O Gott, du frommer Gott.
Het boekje vind ik niet heel smaakvol, maar biedt wel de genoemde aardige toelichting van Sylviane Falcinelli. Een in het geheel genomen fraaie complete Brahms, hoewel ik het instrument wat groot en hier en daar te weinig belijnd vind voor de – vooral in opus 122 – zeer klassiek denkende Brahms. [ARJEN VAN KRALINGEN]
Edouard Oganessian
Johannes Brahms, orgelwerken (complete)
Walckerorgel Dom Riga
Saphir Productions 2010
Booklet Engels/ Frans, 12 p.
TT 70:41
Prijs: € 21,50
© 2011 www.orgelnieuws.nl
