Rachel Mahon heeft een bijzondere cd gemaakt. Wie is Rachel Mahon? De nu 30-jarige organiste is geboren en getogen in Canada. Ze studeerde daar orgel, maar wilde zich nog verder specialiseren. Dat ging ze doen in in Engeland en dat werd een succes.
advertentie
Ze werd organ-scholar in St. Paul’s Cathedral in Londen en was daarmee de eerste vrouwelijke organist in de veertien eeuwen dat er op die plek een kerk staat. Daarna werkte ze in de kathedralen van Truro en Chester. Sinds 2018 is Rachel assistent-organist van de kathedraal van Coventry. En alsof dat niet genoeg is, ze is er zeer onlangs benoemd tot Director of Music. Dat gaat in op 1 september 2020.
Mahon verstevigt zo de band die Coventry en Canada al heel lang hebben. In 1903 vertrok de 23-jarige Engelse organist Healy Willan naar Canada. Hij werd daar organist van de grootste kerk van de stad Toronto. Door zijn muzikale activiteiten werd hij een beroemde Canadees. Toch vergat hij zijn vaderland niet. Toen in 1940 Duitse bommen de kathedraal van Coventry verwoestten – inclusief een Willis-orgel vrijwel identiek aan dat van de kathedraal van Truro – begon hij een inzamelingsactie onder Canadese organisten. Doel van de actie was om de kathedraal van Coventry – als die zou zijn herbouwd – een orgel te geven. Het plan is gelukt. Sinds 1962 staat in de nieuwe moderne kathedraal een vierklaviers Harrison & Harrison-orgel, geheel betaald uit geld dat Willan heeft opgehaald.
En alsof dat niet genoeg is: Canada schonk ook het cederhout waarmee het dak van de nieuwe kathedraal is gemaakt. Om Canada te eren is er in de marmeren vloer bij de ingang van de kathedraal een grote koperen maple leaf (esdoornblad) aangebracht. De maple leaf is het nationale symbool van Canada, in rood te zien op elke Canadese vlag.
Rachel Mahon is geboren en getogen in datzelfde Toronto waar Healy Willan werkte. Haar ouders zijn allebei koordirigent en twee van haar grootouders zongen in het koor bij … Healy Willan! In haar jeugd hoorde de jonge Rachel de verhalen en anekdotes over de legendarische componist. Toen ze de gelegenheid kreeg om op haar nieuwe werkplek in Coventry een cd op te nemen, wist ze het meteen: er komt uitsluitend Canadese muziek op.
Het orgel in Coventry Cathedral is gebouwd in 1962. In tegenstelling tot de meeste Engelse kathedralen is het geen romantisch orgel, maar, zoals de Engelsen het noemen: neoclassical. Maar dat is ook weer niet helemaal waar, want van 1952 tot en met 1959 woedde er een felle controverse over de toekomstige dispositie en de klankgeving van het toekomstige instrument. Daardoor is de dispositie niet zo neoclassical geworden als bijvoorbeeld het orgel van de Royal Festival Hall in Londen. Maar toch: de dispositie van Coventry heeft heel wat vulstemmen, waaronder drie tertsregisters. Het instrument staat opgesteld in twee hoge torens van vier etages, links en rechts van het koor.
Het programma van Rachel Mahon is mooi opgebouwd. Vier Canadese componisten, twee mannen en twee vrouwen, uitgevoerd in chronologische volgorde. Grote werken aan begin en eind, twee kleine werken ertussen.
Ze opent met het onvolprezen Introduction, Passacaglia and Fugue van haar muzikale overgrootvader Healy Willan. Willan (1880-1986) componeerde in romantische stijl. De vraag is dan: past zulke muziek in Coventry. Het antwoord is: Ja! Mahon heeft het overtuigend vertaald naar het orgel van Coventry. Het begin is mysterieus met strijkers en de zwelkast potdicht. Daarna een vol geluid, waarbij de tongwerken misschien iets te veel snateren. Maar het kan net. Dit is Coventry op zijn best. Ik heb het hele werk van ruim 18 minuten op het puntje van mijn stoel gezeten. Zo’n passacaglia met al zijn variaties (volgens het verhaal geschreven tijdens treinreizen van en naar Willans vakantieverblijf) is een mooie manier om het orgel te etaleren en dat is aan Mahon wel besteed.
De driedelige Petite Suite (Introduction, Intermezzo en Finale) van Gerald Bales (1919-2002) is geschreven in 1965, dus ongeveer in de bouwtijd van het orgel. Dat kun je horen. Het is aanstekelijke muziek met heldere mixturen en een perfecte combinatie van orgel en muziek. Het middendeel is meditatief, het laatste deeltje is een luidruchtige dans. De componist studeerde bij Healy Willan en dat kun je horen. Bales is een sfeermaker.
De Chromatic Partita van Ruth Watson Henderson (*1932) bestaat uit een ‘koraal’ met acht variaties. Alle deeltjes duren ongeveer een minuut. In het cd-boekje omschrijft de Giles Bryant (hij is de opvolger van Healy Willan in St. Mary Magdalenekerk in Toronto) deze muziek als een combinatie van oud en nieuw, en dat is precies wat het is. De muziek doet me aan Hendrik Andriessen denken, mede door de bondigheid van de variaties. In een van de variaties maakt ze vogelsferen zoals Messiaen. De laatste variatie is een minitoccata.
Componiste Rachel Laurin (*1961) leeft en werkt in de Quebec, de Franstalige provincie van Canada. Het is ook niet verbazend dat haar werk Franse invloeden vertoont. Haar vierdelige Symphony No 1 for organ (Prelude, Scherzo, Aria en Toccata – elk deel duurt ongeveer zesenhalve minuut) waarmee de cd afsluit, doet denken aan Widor en vooral Vierne, maar ook latere Parijse grootmeesters. De wervelende Toccata is waanzinnig.
Deze cd laat horen dat er bijzonder mooie en goede muziek in Canada wordt gemaakt. Er is daar meer zeker dan alleen de in Nederland veel gespeelde Candadees Denis Bédard. Het orgel van Coventry is ook nog eens prachtig opgenomen. Helder en levensecht. Complimenten voor Delphian. Wat zullen ze in de Cathedral Church of St. Michael in Coventry blij zijn met zo’n muzikante!
Want Rachel Mahon heeft een bijzonder mooie cd gemaakt.
Rachel Mahon – Canadian Organ Music on the organ of Coventry Cathedral
Healy Willan: Introduction, Passacaglia and Fugue (1916); Gerald Bales: Petite Suite (1965); Ruth Watson Henderson: Chromatic Partita (1995); Rachel Laurin: Symphony No 1 for organ Op 36 (2008).
Delphian – DCD34234, TT 61’03, opname 04/2019, prijs £ 14.99| delphianrecords.com
