Een opname uit Helmond is eigenlijk altijd een feest. Er zijn in ons land maar weinig instrumenten die zo’n uitgebreide en uitgesproken kleurenpracht hebben. Nu het instrument enkele jaren geleden weer een opfrisbeurt heeft gehad kon daarom een nieuwe opname niet uitblijven.
advertentie
Uiteraard tekende de titularis Jan van de Laar daar zelf voor. Zoals we van hem gewend zijn doet hij dat met een breed programma om alle facetten van het instrument te laten horen. Het blijft een uniek instrument: de combinatie van poëtische fluiten, kernachtige tongwerken en veelzijdige, heldere vulstemmen maken bijna alles mogelijk. Het blijft een prachtige kleurendoos.
Het leuke van het programma is dat Jan van de Laar niet alleen grotendeels de klassieke chronologische opzet hanteert, maar er ook een soort muzikale reis door Europa van maakt. Van het uiterste zuiden, via Parijs naar de oosterburen, vervolgens via België weer terug naar Parijs. Een mooie ronde om het orgel in al zijn facetten te laten horen.
Al eerder toonde Jan van de Laar dat deze Robustelly een breed repertoire aankan. Uiteraard blijft het een laat achttiende-eeuwse reus, maar eerlijk is eerlijk, van de zestiende-eeuwse De Cabazón tot de twintigste-eeuwse Jongen, het klinkt allemaal als een klok.
Direct bij de openingsakkoorden van het eerste werk van De Araújo valt op hoe mooi de mixturen weer klinken. En paar minuten later komen de karakteristieke tongwerken aan bod. Robustelly staat er weer robuust bij! Ontroerend klinken later de fluiten van het Grand’ Orgue die bij het Vater Unser van Bach aan de orde komen. En bij Franck toont het orgel zijn magistrale klank.
Verrassend zijn vooral de twee wat minder bekendere composities van Lasceux en Jongen. Guillaume Lasceux was een vaardig schrijver. Waarschijnlijk om zijn enigszins theatrale stijl is hij wat op de achtergrond gebleven. Ewald Kooiman gaf ooit al eens een aantal werken van hem uit. Zijn Symphonie Concertante is een mooi werk om de galante kant van het orgel te tonen. Heerlijk spelen de tongwerken en de cornet decomposé van het borstwerk hun dialoog. Ook hier horen we hoe strak Helmond er weer bij staat en dat de tongwerken een fantastische grandeur hebben.
Joseph Jongen kennen we vooral van zijn Sonata Eroica, maar hij heeft ook orgelwerken geschreven die een andere kant van hem laten zien. Deze Improvisation-Caprice is een heerlijk melodieus werk waarbij de lyrische kant van het orgel prachtig uit de verf komt.
Het spel van Jan van de Laar is zoals we van hem gewend zijn: zorgvuldig, muzikaal en vooral heel vocaal. Daardoor komen bijvoorbeeld de beide Vater Unsers van leermeester Böhm en leerling Bach uitstekend tot hun recht, mist het Pièce d’Orgue daardoor een beetje aan spanning. Mooi op dreef is Van Laar bij die andere Pièce van Franck.
‘Grand Cru’ is vooral een mooi orgelconcert zoals je dat graag ter plekke zou beleven. Alles komt voorbij aan orgelliteratuur en klankkleuren. Volop genieten dus!
Robustelly – Grand Cru
De Araújo: Batalha de 6o Tom; De Cabezón: Diferencias sobre el canto del Caballero; Jullien: Suite du Cinquième Ton; Louis Couperin: Fantaisie en Ré; Böhm: Vater Unser im Himmelreich; Bach: Pièce d’Orgue BWV 572, Vater Unser im Himmelreich BWV 762; Lasceux: Symphonie Concertante; Jongen: Improvisation-Caprice opus 37/2; César Franck: Pièce Heroïque
Jan van de Laar, Robustelly-orgel, Sint-Lambertuskerk, Helmond
Tulip Records – TURE202029, TT 76’28, opname 09/2019, prijs € 15,00 | robustelly-society-helmond.com
