‘Saint-Saëns is soms wat drakerig’, constateerde een goede vriend van me, op een winteravond jaren geleden. We luisterden naar allerlei cd’s uit zijn grote collectie. De vriend wees me op platitudes her en der in Saint-Saëns’ muziek. Hij had gelijk, vond ik, maar de muziek werd er geen moment minder mooi door.
advertentie
Ik moest aan zijn uitspraak denken tijdens het beluisteren van het deel Lauriers uit Saint-Saëns’ compositie Cyprès et Lauriers. Het is, ik zeg het maar eerlijk, flink drakerig. Het is doorgeschoten vrolijkheid. Nu ligt dat ook aan het feit dat dit een transcriptie is. Charles Camille Saint-Saëns (1835-1921) schreef het tweeluik Cyprès et Lauriers in 1919 om na de Eerste Wereldoorlog de overwinning van de geallieerde legers te vieren. Enige overmoedigheid is niet vreemd.
Het deel Cyprès is geschreven voor orgel-solo en beschrijft de ellende van de oorlog. Lauriers heeft de overwinning als thema en is geschreven voor orgel én orkest, in een stijl die doet denken aan Edward Elgars Pomp and Circumstance-marsen. Maar Simone Vebber speelt hier het Lauriers-deel in een eigen transcriptie voor alleen orgel. En dat vind ik dus een beetje drakerig uitgevallen. De trompetten van het orkest speelt Vebber met chamades en dat geeft veel geluid. Te veel.
Integer en nobel
Het is natuurlijk een beetje dom van me om met deze zinnen mijn recensie te beginnen. Onder recensenten is het bekend dat één negatieve zin in hun bespreking ervoor kan zorgen dat niemand van de lezers de cd koopt. Nou, beste lezer, de rest van deze cd is allerminst drakerig. Ik vind de muziek de Franse componist integer en nobel, in alle luchtigheid en vrolijkheid.
Het valt me opnieuw op dat Saint-Saëns in zijn drie Préludes en in de Fantasie in Es erg vindingrijk gebruikmaakt van de mogelijkheden het orgel. En ook zijn originele fugathema’s trekken de aandacht. Hij moet zelf ongetwijfeld een vindingrijk improvisator op het orgel geweest – hij was twintig jaar lang de vaste bespeler van het orgel van de Madeleine in Parijs. Die korte akkoorden met steeds een echootje erachteraan in de Fantasie, en ook die net iets luidere fluitakkoorden die een beweging stilzetten, het is zo origineel.
Persoonlijkheid
Van Saint-Saëns wordt gezegd dat hij een onaangename persoonlijkheid had, omdat hij wel in de Verenigde Staten en Engeland roem oogstte, maar niet zijn eigen Frankrijk. De muzikale hoofdstroom in Frankrijk had in die tijd meer interesse in de voorhoedecomponisten als Debussy en Stravinsky. Aan zijn composities is die onaangename kant niet terug te horen.
Ik kan ik me eigenlijk wel voorstellen dat Saint-Saëns verbitterd raakte. Als je geen erkenning krijgt en er met je muziek de draak wordt gestoken, terwijl je zulke mooie muziek hebt gecomponeerd. Die beroemde orgelsymfonie, het vrolijke Carnaval des Animeaux, prachtige muziek voor piano en fluit.
Bergamo
Organist Simone Vebber (Trente, 1983) bespeelt op deze opnamen het epistel-orgel van de Sant’Alessandro-kathedraal in de Italiaanse stad Bergamo. Het instrument (48/IIIP, met een vierde werk naar keuze te bespelen op een van de drie manualen) heeft elektrische tractuur en is van 2006 tot 2009 gebouwd door Pietro Corna. De orgelmaker gebruikte bij de bouw materiaal van het vorige orgel uit 1943.
In het dunne boekje staat totaal geen informatie over het orgel. Deze cd is de eerste in de reeks complete orgelwerken van Saint-Saëns. Misschien kan in een volgend deel wat meer informatie over het bespeelde orgel in het boekje worden opgenomen. Wel een orgel-cd opnemen, maar niets over het instrument vertellen, dat is natuurlijk wel drakerig. Hoe dan ook, gelukkig hebben we orgbase.nl.
Mooi en doorzichtig
Vebber, die al vele prijzen won, speelt mooi en doorzichtig. Het mooi ruimtelijk opgenomen orgel in Bergamo blijkt zeer geschikt voor Saint-Saëns’ muziek, al is het niet zo ruig als de Madeleine. Vebber en Saint-Saëns zijn op hun best in de vele verschillende kleine registraties.
Cyprès et Lauriers
Camille Saint-Saëns – Complete Orgelwerken deel 1
Cyprès et Lauriers, opus 156 (transcriptie Simone Vebber); Trois Prélude et Fugues, opus 99 ; Fantaisie in E-flat major R78 ; Fantaisie No. 3 in C major, opus 157.
Simone Vebber, Corna-orgel (48/IIIP), Domkerk van Bergamo (I)
Da Vinci Classics – C00388, TT 56’41, opname 11/2020, booklet 8 p. EN, prijs € 12,50 | davinci-edition.com
