Het Woehl-orgel van de Katharinenkirche in Oppenheim is vanwege zijn subtiele klankrijkdom, speeltechnische mogelijkheden en fraaie akoestische inbedding zeer geliefd bij transcriptieliefhebbers.
advertentie
Zo legde de Britse organist en meesterarrangeur David Briggs er zijn bewerkingen van de derde en de zesde symfonie van Gustav Mahler op vast. En ook op deze recente dubbelaar klinkt Mahler in Oppenheim: zijn laatste volledige symfonie, de negende, in een versie voor vier handen en vier voeten.
De componist en muziekpublicist Hugo Bouma schrijft in een lezenswaardige toelichting op zijn website dat Mahler in deze symfonie viermaal afscheid neemt: van de liefde (deel 1), van de natuur en het platteland (deel 2), van de stadse hectiek (deel 3) en ten slotte van het leven zelf (deel 4). Dat hoor je op allerhande manieren in de muziek terug. Onze eigen Willem Mengelberg, die verschillende Mahler-symfonieën ten doop hield (deze overigens niet), schreef in zijn partituur bij het vierde en laatste deel: ‘De ziel van Mahler zingt haar afscheidslied’.
Tragisch genoeg zou de componist zijn zwanenzang zelf nooit horen, de première vond plaats in juni 1912, ruim een jaar na zijn dood. Het is muziek met een enorme geladenheid en diepgang, Mahler op zijn meest Mahleriaans; je moet van goeden huize komen om haar geloofwaardig van het orkest naar het orgel over te brengen. Natuurlijk, vergelijkingen met bijvoorbeeld de zinderende emotionaliteit van Bernstein of de objectievere maar daarom niet minder indrukwekkende benadering van Boulez zijn per definitie oneerlijk: op de keper beschouwd schiet het orgel in deze muziek tekort. Een open deur, inderdaad.
Dat gezegd hebbend gaat de pet diep af voor de prestatie van het organistenduo (niet alleen op de orgelbank maar ook daarnaast) Katrin en Ralf Bibiella. Het moet een mammoetklus geweest zijn om deze orkestrale kolos tot orgelwerk om te bouwen en te projecteren op dit specifieke instrument. Dat de Bibiella’s allebei als kerkmusicus in de Katharinenkirche actief zijn, is daarbij natuurlijk een groot voordeel. Met de nodige spanning, finesse en kleur schilderen ze Mahlers muzikale vaarwel op het doek dat Woehl-orgel heet. Ja, ook van zo’n Mahler kan ik onder de indruk zijn.
Het prima verzorgde booklet presenteert ons Katrin Bibiella tevens als schrijver/dichter: ze geeft niet alleen een toelichting op de muziek maar reflecteert daarop ook door middel van vier gedichten, voor elk deel één. Echtgenoot Ralf geeft een inkijkje in het vertalingsproces. Voor dat alles moet je overigens wel het Duits machtig zijn, vertalingen worden niet geboden.
Dan ten slotte de vraag voor wie deze productie primair bedoeld is. Het antwoord ligt voor de hand: voor muziekliefhebbers die zowel Mahler als het orgel een warm hart toedragen.
Gustav Mahler – Symphonie Nr. IX
Transkription für Orgelduo
Katrin & Ralf Bibiella, Woehl-orgel St.-Katharinenkirche, Oppenheim (D)
Ambiente Audio – ACD-2039, TT 83’, booklet 28 p. (Duits), prijs € 17,99 | ambiente-audio.de
