advertentie
George Ritchie – J.S. Bach, The Art of Fugue
Label: Fugue State Films 2010
Speelduur: 2 CD’s (1:17 en 1:14) + DVD (3:20)
Prijs: € 29,50
Uitvoering * * *
Opname * * *
Orgel: Richards Fowkes & Co, op. 14, Pinnacle Presbyterian Church, Scottsdale, Arizona
(Die Kunst der Fuge BWV 1080 – Contrapunctus 1 – 14)
Orgel: Taylor and Boody Organbuilders, op. 9, College of the Holy Cross, Worcester, Massachusetts
(Vor deinem Thron tret’ ich hiermit BWV 668, Einige Kanonische Veränderungen über das Weihnachtslied “Vom Himmel hoch, da komm ich her” BWV 769a)
Orgel: Bedient Pipe Organ Co., op. 8, Cornerstone, Lincoln, Nebraska
(Ein Musikalisches Opfer BWV 1079 – Ricercar a 6)
Orgel: John Brombaugh & Associates, op. 26, The Anton Heiller Memorial Organ, Church of Seventh-Day Adventists, Southern Adventist University, Collegedale, Tennessee
(Schübler Choräle, Die Kunst der Fuge – Contrapunctus 14)
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
Wat zijn wij verwend met orgels als in Noordbroek, Leens, Alkmaar (St. Laurenskerk) en vele, vele andere. En met organisten die deze instrumenten op ongekende wijze tot leven kunnen brengen! Misschien zit daar nog wel eens een wereldkampioenschap in. Met als tussenstop van de grachtentocht voor (onder andere) Beekman, Winsemius, Van Beek, Van der Kooij, Boerema en Van Oortmerssen een tussenstop in de Waalse Kerk, waar we een Bach-fuga scoren … (U vult zelf maar aan tot 23).
Ook vanuit andere werelddelen wordt met respect gekeken en geluisterd naar onze unieke orgelcultuur. In Japan verrees onder Hollandse supervisie een Hollands orgel ‘ as good as old’. Al in 1958 bouwde D.A. Flentrop in Cambridge, Massachussetts een fraai instrument voor de Harvard University. Onze Piet Kee en Gustav Leonhardt waren bij de ingebruikname te gast en men schonk rode wijn in kleine orgelpijpjes die een beetje lekten, zodat de meeste gasten met bezopen sokken naar huis konden.
In deze traditielijn bouwen onder anderen Taylor and Boody en Brombaugh & Associates hun orgels. “As good as old” – met een oog op en een oor naar Norden, de Der Aa, de Martini, Roskilde en al dat moois meer. Het orgel van Fowkes in de Pinnacle Presbyterian Church is overigens georiënteerd op Middenduitse orgels uit Bachs tijd.
Het boekje noemt Die Kunst der Fuge ‘een van de grootste verrichtingen van de menselijke geest’ (vertaling red.). Ritchie spreekt in zijn toelichtingen van een memorabel concert door Helmut Walcha in München in 1965. Walcha speelde toen Die Kunst der Fuge. Dit concert heeft Ritchie de weg gewezen naar Bachs polyfonie.
Bach had kennelijk zijn oriëntatiepunten, maar ging zijn eigen weg. Dat gold ook de grote orgelmakers van die dagen: Hildebrandt, Schnitger, Silbermann, Trost. Sporen en elementen uit de traditie voor eigen gebruik en naar eigen inzicht aanwenden: ja. Kopiëren: nee. Uit respect voor de traditie dienen we nieuwe wegen in te slaan. Wie de (kunst)geschiedenis waardeert, werkt aan de toekomst. De Amerikaanse bouwers streven naar een oud klankbeeld. Met name Brombaugh is er naar mijn mening wel opmerkelijk goed in geslaagd. Toch vraag ik me af waar deze respectabele orgelmakers echt hun idealen hebben: louter in de by-gone days?
Ritchie is een fijnzinnig speler. Niet alleen Walcha’s gedrevenheid maar ook Harald Vogels agogiek heeft een stempel gezet op het spel van Ritchie. Ritchie is kennelijk trots op het gehele resultaat: de uitvoerige informatie die nu via CD en DVD (met bijdragen van Christoph Wolff!) ter beschikking is, geeft de luisteraar en kijker de gelegenheid kennis te nemen van dit monument als nooit tevoren.
Wie zich wil verdiepen in dit inderdaad unieke meesterwerk van de grote meester, heeft met deze productie een schat aan informatie in huis. Ritchie heeft een fraaie voordracht en hij bespeelt mooie Amerikaanse instrumenten die knipogen naar beroemde achttiende-eeuwse orgelmakers. Het blijft echter wel de vraag of Schnitger en Silbermann de knipoog zouden beantwoorden… De genialiteit van deze bouwers laat zich ook nu nog niet evenaren; niet in Dordt en ook niet in Amerika. En de vraag blijft: willen we die kant wel uit? Why not ‘as good as new’?
Wie zich echt wil laten betoveren door de contrapuntische staalkaart die Bach heeft nagelaten, zette zich neer met Bram Beekman op de Maassluise Garrels. De gevarieerde kleuren van dit instrument, de akoestiek die niet te ruim maar ook weer niet te krap is, de ritmische precisie van Beekman, zijn prachtige articulaties waarbij elke noot telt … Of Ewald Kooiman in Alkmaar: robuust en indringend. Ritchie is wel leerzaam (als gehele productie), maar toch iets minder onderhoudend (de instrumenten en het spel, met een gunstige uitzondering voor wat betreft het spel voor de Schübler Choräle). [ARJEN VAN KRALINGEN]
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
© 2010 www.orgelnieuws.nl
