Op dit zevende deel uit de Priory-serie “The Grand Organ of …” wordt het orgel van Exeter Cathedral voor het voetlicht gebracht door titularis Andrew Millington en filmmaker Richard Knight. De prachtige kathedraal van Exeter bezit maar liefst drie orgels, waarvan het karakteristieke hoofdorgel uiteraard de grootste blikvanger is.
advertentie
De plaats van dit fiere instrument, op een oksaal in het midden van de kerk, voorkomt volgens dichter en kerkenkenner John Betjeman dat de kerk als een tunnel ervaren zou kunnen worden. Door de jaren heen hebben er nogal wat handen aan het orgel gewerkt, zo valt te lezen in de uitgebreide toelichting die Gerco Schaap ooit schreef in het kader van een orgelreis en waarnaar ik hier gemakshalve verwijs. Daaraan kan nog worden toegevoegd dat voor 2013-2014 een grondige restauratie van het instrument gepland staat.
Om met de ‘bonus features’ van deze uitgave te beginnen: die betreffen voor het grootste deel een uitvoerig verhaal van de organist over de geschiedenis en de opbouw van zijn orgel, gelardeerd met talrijke klank- en registerdemonstraties. In een ander item geeft Millington een uitgebreide toelichting op het programma. Verder is er een filmpje dat de luisteraar stapsgewijs meevoert door de derde Rhapsody van Herbert Howells en is er speciale aandacht voor het in 2007 door Kenneth Tickell gebouwde kistorgel. Met het filmwerk, ook bij het recital zelf, is op zich weinig mis. Wel had de beeldregistratie in zijn algemeenheid best een tikkeltje levendiger gemogen, hoewel een bepaalde ‘statisch-heid’ vermoedelijk onontkoombaar is bij dit soort specifieke producties. De dvd is overigens zowel in stereo als in surround afspeelbaar.
Het programma is vanuit drie invalshoeken samengesteld, aldus Millington in zijn gesproken toelichting. De eerste twee invalshoeken liggen voor de hand: Millington heeft stukken geprogrammeerd die hij zelf graag speelt en die daarnaast de klankkleuren van het orgel in al hun gevarieerdheid laten horen. De derde invalshoek is specifieker van aard: enkele composities hebben een feitelijk dan wel denkbeeldig verband met de kathedraal of haar omgeving.
Zo was Samuel Sebastian Wesley van 1835-1841 organist in Exeter; hij ligt er ook begraven, naast zijn dochtertje, dat tijdens de Exeter jaren overleed. Mogelijk refereert het ietwat treurige Larghetto aan deze gebeurtenis. D
e eeuwenoude astronomische klok in de kathedraal inspireerde Millington tot het programmeren van één van Mozarts oorspronkelijk voor speelklok geschreven werken. Greensleeves en Salix verwijzen met hun pastorale karakter naar de landelijke omgeving van Exeter. Ten slotte roept Howells’ derde Rhapsody – geschreven in 1918 tijdens een nachtelijke Zeppelinaanval op York – bij Millington associatie op met de Duitse luchtaanval op Exeter in 1942, hetgeen ongetwijfeld zal hebben bijgedragen aan de geladenheid van zijn uitvoering.
Het merendeel van de gespeelde stukken mag als (zeer) bekend worden verondersteld en dat is begrijpelijk als je een orgel op een brede manier onder de aandacht wil brengen. Gelukkig is er ook wat minder bekend repertoire opgenomen, zoals de ludieke Hornpipe Humoresque van Rawsthorne en de swingende Blues-Toccata van de Noor Takle, een stuk dat ik ook in Nederland graag eens op een recital zou willen horen.
Bij zoveel audiovisuele toelichtingen is het begrijpelijk dat Priory het begeleidende boekje bescheiden heeft gehouden. Terecht is daarin een biografie van Millington opgenomen: hij betoont zich een uitstekend ambassadeur van de orgels van Exeter Cathedral.
Andrew Millington – The Grand Organ of Exeter Cathedral
Coda – from Sonata No. 2, op. 87 (Elgar/Atkins); March ‘Dignity and Impudence’ (Whitlock/Riley); Larghetto in F sharp minor (Wesley); Prelude and Fugue in E minor, BWV 548 (Bach); Berceuse (Vierne); Toccata in B minor (Gigout); Fantasia in F minor & major, K594 (Mozart); Rhapsody Op. 17 No. 3 (Howells); Greensleves (Vaughan Williams/Roper); ‘Te Deum’ – Prelude (Charpentier/Rawsthorne); Hornpipe Humoresque (Rawsthorne); Salix – from Plymouth Suite (Whitlock); Organ Concerto in B flat, op. 4 No. 2 (Handel); Blues-Toccata (Takle).
Label: Priory Records
Nummer: PRDVD7 (dvd + cd)
Speelduur: 74’ (recital) + 63’ (bonusmateriaal)
Boekje: 8 pagina’s (EN)
Prijs: € 29,95
