Ik maakte ooit een lange fietstocht. Die begon in Venray en eindigde in Borculo. Bij vertrek in Venray viel een druilerige regen. Ik dwaalde Nederland uit en kwam na een tijd in Kevelaer terecht. Om op te drogen ging ik de Mariabasiliek binnen, daartoe uitgenodigd door orgelspel en gezang. Binnen zat het vol met pelgrims – vooral dames van hogere leeftijd – en zij zongen het ene Marialied na het andere, in afwachting van het begin van de mis.
advertentie
Ik voelde me voor het eerst pelgrim, al was ik al een keer eerder in Kevelaer geweest. Maar dat was met de auto en toen liet het orgel zich niet horen. De mis begon, de celebranten kwam in processie en wolken wierook binnen. De organist liet de kerk en heel Kevelaer daveren. Geroutineerd zong iedereen de vaste gregoriaanse gezangen mee. ‘Als je hier alleen maar voor Maria bent, maar Jezus vergeet, dan ben je hier voor niets gekomen’, zei de pastoor in zijn preek. Dat deed mijn protestantse hart goed.
Later kwam ik er weer, voor een concert van Wolfgang Seifen om het begin van de Mariamaand te markeren. Er waren veel jonge orgelliefhebbers uit Nederland, want zo’n groot en karakteristiek orgel hebben wij in ons land niet. Seifen trakteerde ons vooral op luide en virtuoze muziek. Heerlijk.
Maar het orgel in Kevelaer is niet alleen goed voor gooi- en smijtwerk tijdens concerten. Het instrument wordt dagelijks gebruikt in de liturgie. Omdat niet iedereen in de gelegenheid is om op bedevaart naar de Duitse plaats te gaan, komen Romano Giefer en René Perler, de thuisblijvers tegemoet. Ze nodigen de luisteraar uit om tijdens het beluisteren van deze cd om een innerlijke muzikale pelgrimsreis te ondernemen, staat op de achterkant van het cd-doosje.
Ik zeg: ga mee op deze virtuele pelgrimsreis naar het orgel van Kevelaer, zeker als je het niet erg vindt dat er iemand doorheen zingt. Want deze cd is het beluisteren waard. Het is een prachtige en contemplatieve cd, waarop je nu eens een keer alleen maar de introverte kant van het orgel krijgt te horen. En hoe! Giefer laat zo’n beetje alle acht- en viervoeters van het orgel horen. En dat zijn er heel wat. Hauptwerk, Oberwerk en Schwellwerk hebben elk negen 8’-labialen en minstens vier 4’. Dat zijn zo duizelingwekkend veel fijnzinnige tinten, kleuren, sferen en schakeringen. Slechts een enkele keer hoor je een tongwerk.
Romano Giefer geen onbekende in Kevelaer. Hij is de dirigent de vele koren en ensembles die de Marienbasilika rijk is. Hij specialiseerde zich aanvankelijk in barokmuziek en werkte als continuospeler veel onder Philippe Herreweghe. Maar hij blijkt dus ook bijzonder goed met de romantiek en latere stijlen overweg te kunnen.
De cd opent heel toepasselijk met ‘Wallfahrt nach Kevlaar’, een kwartier durend werk van Felix Weingartner, Edler von Münzberg (1863-1942) op een ballade van Heinrich Heine, voor orgel getranscribeerd door Romano Giefer. Zodra zanger René Perler inzet, weet je dat je je de komende 73 minuten met deze cd niet zult vervelen. Zanger en organist vormen een mooie eenheid, die zelfs van de stugge muziek Augustinus Franz Kropfreiter (1936-2003) een vloeiend geheel weet te maken. Het was trouwens even zoeken in de het boekje naar de liedteksten van Kropfreiters muziek, maar ze staan verderop toch afgedrukt. Waarschijnlijk is in een laat stadium van de productie de volgorde van de werken nog aangepast. Geeft niks.
Erg mooi vind ik de negendelige compositie ‘Vater unser’ van Peter Cornelius (1824-1874), die onder kerkmuziekliefhebbers vooral bekend is als componist van de beroemde Christmas Carol ‘Three Kings’ waarin hij de melodie van ‘Wie schön leuchtet der Morgenstern’ van een lyrische tenorpartij voorziet. Elk deel begint met het desbetreffende in het Latijn gezongen snippertje van de gregoriaanse melodie, waarvan de noten vervolgens de bouwsteen zijn van de rest van de compositie.
De opname is prachtig. Zanger en orgel zijn goed in balans. Het boekje is voorbeeldig, zoals de mensen van label Aeolus de laatste tijd steeds laten zien. De dispositie staat erin, inclusief alle koppels en andere speelhulpen. Mooie toelichtingen, overzichtelijk vormgegeven, mooie foto’s van het indrukwekkende kleurrijke interieur van de kerk.
Wallfahrt nach Kevelaer
Weingartner: Die Wallfahrt nach Kevlaar G-Dur, Op. 10; Kropfreiter: Das Wessobrunner Gebet; Sei stille; Was hülf es dem Menschen; Rheinberger: Die Seelen der Gerechten G-Dur, Op. 128,1; Vater unser Es-Dur, Op. 157,4; Nachtgebet E-Dur, Op. 157,5; Ave Maria As-Dur, Op. 157,6; Cornelius: Vater unser, der du bist im Himmel, Op. 2
Romano Giefer, Seifert-orgel (135/VP), Mariabasiliek, Kevelaer (D); René Perler, bas-bariton
Aeolus – AE-10123, TT 72’45, opname 04/2020, booklet 35 p. (DU/EN); prijs € 17,99 | aeolus-music.com
