De orgelwereld kent opmerkelijke kostgangers. In hun verschijningsvorm, spel en interpretatie.
Rübsam is zo’n man. Duits van geboorte, maar door zijn leermeester Helmut Walcha naar de Verenigde Staten gestuurd en in beide landen bleef hij daarna actief.
advertentie
Hij heeft een enorme staat van dienst en wil je alle orgelwerken, gespeeld door één organist, dan kom je bij hem een heel eind. Hij won het orgelconcours in Chartres, maar is ook gediplomeerd piloot. Rübsam vloog regelmatig zelf naar zijn verschillende concerten in de V.S.!
Vooral in vroeger tijden had u het hoofd even omgedraaid als hij u zou passeren. Een Von Hindenburg achter de klavieren – met iedere keer weer een ander kleurtje in het haar en de baard – die zich behalve orgelmuziek ook graag bezighoudt met andere klavierwerken, niet in de laatste plaats gespeeld op het luitklavecimbel. Daarnaast schreef hij verhandelingen over orgelonderricht.
Mocht u denken dat hij zich op gevorderde leeftijd nog eens heeft beziggehouden met het opnemen van het complete oeuvre van Louis Vierne, dan moet ik u teleurstellen. Brilliant Classics geeft oude opnames opnieuw en opgepoetst uit. Ze verschenen destijds op gerenommeerde Duitse labels en in eigen beheer. Rübsam bespeelt fraaie Cavaillé-Coll-orgels in Frankrijk en de Skinner in Chicago waar hijzelf speelt. Die laatste is een mooie Amerikaan die zijn ware aard vooral laat horen bij mystieke registraties, maar het Frans-symfonische orgel dikwijls uitstekend benadert.
Voor nog geen drie euro per cd heb je een complete Vierne, inclusief de herdenkingsmars voor Napoleon die honderd jaar daarvoor overleed. Het werk werd in een propvolle Notre-Dame gespeeld en zelfs op de orgelgalerij zaten hoogwaardigheidsbekleders, plus de blazers die Vierne nodig had. Vierne was bepaald niet gelukkig met die omstandigheden.
Al is het geen hoogstaand werk, ik vind het een hoogtepunt op deze acht cd’s. De combinatie orgel en blazers is niet altijd even gelukkig – denk aan de opname die Cochereau bijvoorbeeld maakte – maar hier vormen blazers en orgel een mooie symbiose.
Het voert te ver om alle werken op deze cd’s apart onder de loep te nemen. Daar waar je soms tempo verwacht, houdt Rübsam in en daar waar muziek de tijd moet krijgen, jaagt hij er doorheen. Hij past tempo- en volumeveranderingen toe op momenten waar je het niet wilt en Vierne het evenmin voorschrijft. De muzikale klemtoon valt her en der verkeerd, belangrijke details vervagen, maar hij voelt de gekozen instrumenten zeker aan en geeft sommige werken daarmee toch meer diepgang. Laat ik het zo zeggen: Wil je een Vierne met zo nu en dan een ander kleurtje dan je zou verwachten, dan zit je – ook in dit geval – bij Rübsam goed.
Het is misschien niet helemaal eerlijk van mijn kant, maar Rübsam nam zo ontzettend veel op en niet zelden bij de wat ‘goedkopere’ labels, dat je bij opnames als deze het idee krijgt: ‘Okay, dat doe ik er ook nog even bij.’
Voor heel weinig heb je Vierne compleet, maar ook voor weinig koop je, in ieder geval, alle symfonieën van Vierne, waarover meer is nagedacht en bij hetzelfde label. Dan is Boerema andere koek! Rübsam is niet meer dan een leuk biscuitje erbij.
Vierne: Complete Organ Music
Pièces en style libre, Op. 31; 6 Symphonies pour grand orgue; Triptyque, Op. 58; Allegretto in B Minor, Op. 1; Communion, Op. 8; Verset fugué sur ‘In exitu Israël’; Marche triomphale du centenaire de Napoléon I, Op. 46; Messe basse, Op. 30; Messe basse pour les défunts, Op. 62; Prélude funèbre, Op. 4; Trois improvisations; Pièces de fantaisie Opus 51-55
Wolfgang Rübsam, orgels Aristide Cavaillé-Coll, Saint-François-de-Sales, Lyon; Aristide Cavaillé-Coll, Saint-Antoine-des-Quinze-Vingts, Parijs; Ernest M. Skinner, Rockerfeller Memorial Chapel, Chicago.
Briljant Classics – 96398, 8CD, TT 9h36′, heruitgave opnames 1992-1994, booklet 15 pagina’s (EN) | cd € 29,99 (aanbieding Klassieke Zaken € 22,99), ook beschikbaar als download en stream | brilliantclassics.com
