Bij de voorliggende cd gaat het om een orgelportret, al verwacht je bij deze titel wellicht een ander programmaconcept. Spannend en interessant, want Colombiaanse orgels genieten niet veel bekendheid.
advertentie
Dit orgel beluisteren we zelfs voor het eerst op een cd. De Spaanse orgelbouwer Amezua uit Baskenland in Spanje bouwde het orgel in 1892. In cultureel opzicht stond Baskenland toen sterk onder internationale invloed met een traditioneel Iberisch accent en dat geldt ook voor de orgels van Amezua.
In 1965 werd de pneumatische tractuur van het orgel geëlektrificeerd en de dispositie enigszins aan de smaak van de tijd aangepast door de Colombiaanse orgelbouwer Oskar Binder. Slijtage en slecht onderhoud maakten een restauratie noodzakelijk in 2016. Deze beoogde het herstel van het romantische klankkarakter van het orgel en werd uitgevoerd door Gerhard Grenzing uit Spanje.
De Spaanse internationale concertorganist Juan de la Rubia start het programma overrompelend met een stijlvol gespeelde Batalla. Met name de fameuze horizontale Trompeteria van het orgel doet niet onder voor de grandeur en brilliance van een Spaans, achttiende-eeuws orgel in het verre koloniale ‘moederland’. De technici hebben het orgel mooi ruimtelijk opgenomen en dat draagt bij aan de kathedrale allure.
De la Rubia speelt onderhoudend maar het orgel klinkt niet coherent genoeg en te mat om in Bach te overtuigen, wat natuurlijk ook niet van een laatnegentiende-eeuws orgel verwacht kan worden.
Wel heel erg mooi karaktervol klinkt er de laatromantische muziek van de niet zo bekende Zweed Olsson in diens variaties over een koraal dat verwant is aan ‘Schmücke dich, o liebe Seele’. Een mooie, vindingrijke programmakeuze!
Merkwaardig genoeg missen de tongwerken in de uitvoering van Franck rondheid en souplesse om te overtuigen, al klinkt de solo Trompeta in het middendeel van het Troisième Choral wel mooi kleurrijk.
Werkelijk uitblinken doet het orgel in Clair de Lune van Vierne. De milde, zachtstrijkende grondstemmen geven een goudglanzende maneschijn in orgelklank. Dit is impressionisme ten top en pure schoonheid. Het stuk krijgt van De la Rubia hier een ideale vertolking.
Na dit moois besluit de cd met een fraaie programmavondst en mooie herinterpretatie van de alternatimvorm. De magnificatverzen van de zestiende-eeuwse polyfonist Fernández Hidalgo wisselt De la Rubia af met geïnspireerde, niet al te moderne geïmproviseerde versetten waarin allerlei kleuren en mogelijkheden van het orgel nog eens aan bod komen.
De cd-productie had flink aan kwaliteit kunnen winnen als het tekstboekje informatief en grondig op het orgel was ingegaan. Maar de schrijver ervan wijdt er niet veel woorden aan. Zelfs de naam van de bouwer en de dispositie ontbreken, evenals foto’s. Hij schrijft alleen dat het orgel ongebruikelijk veelzijdig is en dat barokmuziek hier net zo goed klinkt als romantisch repertoire. Op die stelling is dus wel wat af te dingen, maar een feit is dat De la Rubia de sterke kanten van het orgel prachtig laat horen. Ondanks het tekstboekje daarom toch vier sterren.
Six centuries of organ music. Bogota’s Cathedral
Ximenez: Batalla de sexto tono; Bach: Preludium en Fuga in D-dur BWV 532; Olsson: Variations sur un choral; Gigout: Scherzo; Franck: Troisième Choral; Vierne, Clair de lune; Hidalgo/De la Rubia: Magnificat
Juan de la Rubia, Amezua-orgel, kathedraal van Bogotá, Colombia
AMC/Amchara Classical – AMC014, TT 74’38, opname 11/2021, prijs € 12,00 | amcclassical.com
