Een warm aanbevolen cd van een ten onrechte onbekend Dalstein & Haerpfer-orgel in Nancy. Met recht een Groot Symfonisch Werk, vindt recensent Arjen van Kralingen, bespeeld door ‘een grootmeester met een goede smaak’. De redactie doet daar graag een schepje bovenop en bestempelt deze cd van Helmut Deutsch tot keuze van de redactie.
advertentie
De titel van de cd ‘Grande pièce symphonique’ verwijst naar Francks revolutionaire orgelsymfonie, maar wat mij betreft ook naar het bespeelde instrument. Het nagenoeg originele orgel van Dalstein & Haerpfer in de église Saint-Sébastien te Nancy (1881) is zelf ook een Grande pièce symphonique.
Dalstein en Haerpfer troffen elkaar toen zij beide assistent waren van het genie Cavaillé-Coll en als zodanig meebouwden aan het imposante instrument van Cavaillé-Coll in de Saint-Sulpice te Parijs. Haerpfer heeft ook nog samengewerkt met de vermaarde E.F. Walcker. In het werk van Dalstein en Haerpfer treffen we vooral Duitse maar ook wel Franse invloeden aan. Bij de bouw van het orgel te Nancy moet de plaatselijke organist hebben ingegrepen om een Franse slag aan het instrument te geven, onder meer door tongwerken in Parijs te bestellen. Ook de constructie van het orgel te Nancy verraadt de ervaring van de bouwers in de Saint-Sulpice. Het resultaat is een bijzonder karakteristiek en symfonisch instrument; werkelijk een Grande pièce symphonique, waarvan je je na deze plaat beluisterd te hebben alleen maar afvraagt waarom er zó weinig opnamen van verkrijgbaar zijn!
Ook al niet rijkelijk voorhanden is het werk van Charles-Valentin Alkan. Kevin Bowyer nam zijn werk voor Nimbus Records op en nu en dan tref je op recitalcd’s werk van hem aan. Johannes Sieber stelt in het boekje bij de plaat van Deutsch dat wij vandaag met zekerheid kunnen zeggen dat Alkans werk wat muzikale vaardigheid en compositorische vindingrijkheid op geen enkele wijze onderdoet voor werk van Chopin en Liszt. Zulke vergelijkingen snijden niet altijd hout, maar wie naar Alkans meesterlijke Prélude en si bémol majeur (op. 66/10) luistert, is geneigd Sieber bij te vallen. Zo verbaasd als je bent dat het prachtige instrument uit Nancy niet veel vaker is opgenomen, zo verbaasd ben je dat Alkans werk eenzelfde lot ten deel viel.
Alkan had goede contacten met Franck – zij droegen werk aan elkaar op – en ook met Liszt, die Alkan prees als pianist en zijn werken in zijn lessen opnam. Bij het beluisteren van Alkans werk trof mij ook de kennelijke invloed van Schumann. De opgenomen Prières zijn voor orgel getranscribeerd door Franck. Alkans Prières zijn vaak niet zozeer verstilde mystieke gebeden, maar meer heftige geestelijke worstelingen. Het werk van Alkan mag in de discotheek van een Franck-liefhebber niet ontbreken. De keuze om Francks Grande pièce symphonique – opgedragen aan Alkan! – is voor de hand liggend en effectief. Ook Liszt eerste Légende hoort hier helemaal thuis.
Helmut Deutsch – meervoudig prijswinnaar en tot voor kort leraar aan de Hochschule für Musik te Freiburg – heeft de feilloze techniek om de veeleisende muziek van Alkan uit te voeren. De klanken van Liszts St. François d’Assise: La Prédication aux oiseaux strooit hij met speels gemak in de gewelven van de barokke kerk uit. Zijn rubato In Francks opus vond ik soms wat gewild. Onze Ben van Oosten laat horen hoe verfijnd, subtiel èn natuurlijk dat kan. Saint-Saëns’ wervelende Prélude en mi bémol majeur (op. 99/3) wervelt voor het mooi écht teveel. Maar hoe dan ook: Deutsch is een grootmeester met een goede smaak die op een schitterend instrument een naadloos sluitend programma heeft gespeeld. De opname is in rapport met de kwaliteit van de plaat; zowel de diepte van het pedaal (die Soubasse 16’ met Quinte 10 2/3’ …) als de verzadigde poëzie van het Récit expressif is goed getroffen. Warm aanbevolen.
Grande pièce symphonique
Helmut Deutsch
Grand orgue historique Dalstein & Haerpfer (1881)
Église Saint-Sébastien de Nancy
Saint-?Saens: Prélude et Fugue en mi-?bémol majeur op. 99/ 3; Alkan: Préludes op. 66/ 9 & 10; Prières op. 64/ 1, 2, 5 & 11; Liszt/Saint-?Saëns: ‘La prédication aux oiseaux’ – Légende no. 1; Franck: Grande pièce symphonique op. 17.
Label: Organum Classics
Nummer: CD OGM131032
Prijs: normaal € 19,75
