Dat Harmonia Mundi deze schijf ter recensie naar Orgelnieuws.nl heeft opgestuurd, komt ongetwijfeld door het laatste werk op de cd: De Toccata Festiva (op. 36) for organ and orchestra van Samuel Barber (1910-1981).
advertentie
De Amerikaan James Gaffigan (1979) is dirigent van een aantal Europese orkesten, onder andere van het Luzerner Sinfonieorchester. Hij wordt vaak uitgenodigd bij allerlei orkesten en is onder andere vaste gastdirigent van het Nederlands Radio Philharmonisch Orkest. Met zijn eigen orkest in Luzern maakte hij een cd met muziek uit zijn geboorteland, met composities van Leonard Bernstein (Symphonic Dances uit West Side Story), Ruth Crawford, Charles Ives en Samuel Barber. Allemaal muziek uit de eerste helft van de twintigste eeuw, met uitzondering van de wat latere – en meer toegankelijke – muziek van Leonard Bernstein.
Die Barber was op jonge leeftijd al kerkorganist. Hij schreef zijn Toccata Festiva in 1960 ter gelegenheid van de ingebruikname van een nieuw Aeolian-Skinner-orgel (71/IIIP), waaronder een aantal transmissies en elektronische registers) in het auditorium van de Academy of Music in Philadelphia. De muziek van Barber is grillig met zo nu en dan enorme boinks en klaboems met pauken enzo, waar je flink van schrikt.
Overigens heeft dat nieuwe orgel maar dertig jaar in Philadelphia gestaan. In 1991 is het verkocht aan een kerk in New Britain, een plaats vijftig kilometer ten noorden van Philadelphia. Concertzalen en orgels, die combinatie is kennelijk een wereldwijd probleem.
Terug naar de cd. De Amerikaanse organist Paul Jacobs (1977), die de complexe orgelpartij moeiteloos speelt, is volgens Wikipedia de eerste organist die een Grammy heeft gewonnen. Hij is een enthousiast promotor van het uitvoeren van composities voor orgel en orkest.
De Toccata Festiva mag dan het enige werk met orgel zijn op deze cd, de driedelige Symphony No. 3 ‘The Camp Meeting’ van Charles Ives (1874-1954) heeft voor orgelliefhebbers een interessant kantje. Ives was tot 1902 kerkorganist. Hij schreef zijn derde symfonie kort na die tijd en gebruikte voor dat werk drie orgelstukken die hij eerder had geschreven. Nog leuker is, dat in die orgelstukken allerlei hymnmelodieën zitten verstopt. Wil je ze herkennen, dan moet je wel heel goed op de hoogte zijn van het kerkliedrepertoire uit die tijd. Bovendien schrijft Ives complexe en gelaagde muziek. Een paar keer dacht ik dat twee orkesten door elkaar heen speelden. Herken dan maar eens een hymn.
De cd is mooi opgenomen. Het vierklaviers Goll-orgel uit 2000 (66/IVP) in het Kultur- und Kongresszentrum Luzern (in de Zwitserse stad noemen ze het gebouw liefkozend ‘KKL’) is een goed geïntegreerd onderdeel van de totale klank. Wat is een orgel eigenlijk een star ding, als je het vergelijkt met zo’n wendbaar orkest.
Americans
Bernstein: Symphonic Dances from West Side Story; Ives: Symphony no. 3 ‘The Camp Meeting’; Barber: Overture to ‘The School for Scandal’, op. 5; Toccata Festiva op. 36 for organ and orchestra; Crawford: Andante for Strings (naar Strijkkwartet ‘1931’)
Paul Jacobs, orgel (Kultur- und Kongresszentrum, Luzern; Goll 1999/2000 – 66/IVP); Luzerner Sinfonieorchester o.l.v. James Gaffigan
Harmonia Mundi – HMM902611; TT 71’02, opname 11/2018, booklet 28 p. (EN/DU/FR); prijs € 16,99 | harmoniamundi.com
