Op zondagmiddag 26 januari 2025 werd het gerestaureerde Bakker & Timmenga-orgel in de Nicolaaskerk van Offingawier opnieuw in gebruik genomen. De restauratie werd uitgevoerd door de Orgelmakerij Reil uit Heerde.
advertentie
De Nicolaaskerk is het oudste gebouw van de gemeente Sneek, hoewel dat aan de buitenzijde niet direct zichtbaar is. In 1850 werden de oorspronkelijke kerkmuren ommetseld met moderne steen. In 1882 vond onder leiding van architect A. Breunessen-Troost uit Sneek een modernisering plaats, waarbij de kerk een nieuw interieur kreeg.
Bakker & Timmenga
Het orgel werd in 1907 geplaatst door de firma Bakker & Timmenga en op 8 januari 1908 officieel in gebruik genomen. Door de jaren heen onderging het instrument diverse aanpassingen, waaronder de toevoeging van een elektrische windvoorziening en lessenaarverlichting. Ook werd de kas aan de frontzijde wit geschilderd ter vervanging van de oorspronkelijke houtimitatie. Rond 1990 voegde W.J. te Groen een Quintfluit 3’ – bediend met de knop van het buiten gebruik gestelde Ventiel – toe op een apart cancellenblok.
Restauratie
In 2022 bracht Theo Jellema een rapport uit over de staat van het orgel. Die was dusdanig dat het rapport vergezeld ging van een restauratieplan. In 2023 leidde dat tot offertes van Orgelmakerij Bakker & Timmenga en Orgelmakerij Reil. Laatstgenoemde firma ging in juni 2024 van start met de werkzaamheden.
Conform de uiteindelijke offerte zijn de volgende restauratiewerkzaamheden uitgevoerd:
- Restauratie van de orgelkas: dichten van scheuren, aanvullen van dakdelen en vernieuwen van het slot.
- Optimalisatie van de windvoorziening: vernieuwde aansluiting tussen motor en balg, vervaardiging van een nieuwe rolgordijnregulateur en motorkist.
- Herstel van de balg: vernieuwing van de balgbelering.
- Restauratie van de windlade.
- Vernieuwing van de pulpeten.
- Restauratie van de klaviatuur: opheffen van zijdelingse speling, vernieuwen van stootkussens en vervangen van de bevoering en bevilting van het pedaal.
- Optimalisatie van het speelmechaniek: vervangen van draadwerk en leermoeren, afstellen van de veerspanning volgens de oorspronkelijke toetsdruk van Bakker & Timmenga uit 1907.
- Aanpassing van de pedaalveerconstructie.
- Restauratie van de registerknoppen en -plaatjes: vervanging van knop Octaaf 4 en aanbrengen van een nieuw plaatje voor de Viola di Gamba.
- Terugbrengen van de oorspronkelijke dispositie: verwijderen van de Quintfluit 3’ en herstellen van het Ventiel.
- Herstel van het pijpwerk: incidentele reparatie van metalen pijpen en restauratie van houten pijpen.
- Intonatiecontrole en stemmen van het orgel.
- Vernieuwing van de lessenaarverlichting.
In overleg met de opdrachtgever werd besloten om de bestaande kleurstelling van het orgel te behouden. Bovenop de offerte werd het orgeldak boven de twee zijtorens gecompleteerd, mogelijk voor het eerst sinds de plaatsing in 1907. Daarnaast werden de pompboomijzers, in plaats van zwart geverfd, behandeld met een transparante lak. Hierdoor bleef de historische uitstraling behouden, terwijl het metaal toch beschermd is.
Heringebruikname
Op 3 december 2024 werd de restauratie afgerond, waarna op 26 januari 2025 de feestelijke heringebruikname plaatsvond. Tijdens deze bijeenkomst gaven orgelmaker Hans Reil en adviseur Theo Jellema een toelichting op de restauratie. Vervolgens demonstreerde Theo Jellema het orgel met werken van Mozart, Beethoven, Haydn, Bach, Scarlatti en Zipoli. Het orgel kenmerkt zich door een pittige en karaktervolle klank.
Dispositie
Manuaal C-f3
Prestant 8 – c-g#1 front, hoog tingehalte
Bourdon 8
Viola di Gamba 8 – C-H i.c.m. Bourdon 8
Octaaf 4
Fluit 4
Octaaf 2
Pedaal C-g
Aangehangen
Werktuiglijk register
Ventiel
Windvoorziening: magazijnbalg met twee schepbalgen, handpomp en windmotor
Winddruk: 61 mm wk
Gegevens met dank aan Ad Fahner en Theo Jellema
