Rohlfing-orgel St. Vitus Blauwhuis gerestaureerd

Begin dit jaar kwam de restauratie van het Rohlfing-orgel in de St. Vituskerk te Blauwhuis gereed. De werkzaamheden werden uitgevoerd door Adema’s Kerkorgelbouw te Hillegom. Op 13 mei werd het orgel opnieuw in gebruik genomen.

Het orgel van de R.K. St. Vituskerk werd in 1924 als opus 201 gebouwd door de firma Gebrüder Rohlfing te Osnabrück. Het orgel werd besteld via de firma Holtman & Leemhuis uit Zuidbroek die in Nederland optrad als agent voor Rohlfing. Deze firma plaatste al eerder orgels in Noord-Nederland, waaronder het orgel in de Heilig Hartkerk in Groningen (thans in bezit van een particulier). Dit orgel was voor Blauwhuis de aanleiding om ook voor haar door Pierre Cuypers ontworpen kerk een vergelijkbaar Rohlfing-orgel aan te schaffen.

Text Example

advertentie

Het orgel werd deels in de toren en deels in twee kassen ter weerszijde van de torennis geplaatst. Deze twee kassen bevatten de twee (diatonische) laden van Manuaal I. Manuaal II is geplaatst in een zwelkast tegen de linkerzijwand van de toren, het houten pijpwerk van het pedaal staat tegen de tegenovergelegen torenwand geplaatst. Het pijpwerk is vergaand uitgevoerd in naaldhout of zink. De tractuur is pneumatisch met balgjesladen, een systeem vergelijkbaar met taschenladen maar met verticaal geplaatste keilbalgjes.

In 1952 werd het orgel door de firma Vermeulen te Alkmaar hersteld en gewijzigd. Daarbij werd getracht de dispositie meer in overeenstemming te brengen met de toenmalige muzikale smaak. De samenstelling van de Mixtuur werd gewijzigd, de Viola di Gamba 8’ van Manuaal I vervangen door een Quint 2 2/3’, de Salicionaal van Manuaal II door een Sesquialter.

In 1997 voerde Adema-Schreurs Kerkorgelbouw herstelwerkzaamheden uit waarbij de dispositiewijzigingen grotendeels ongedaan werden gemaakt. De Quint en de Sesquialter werden vervangen door in mensuur en makelij passende strijkers die konden worden overgenomen uit de voorraad van de orgelmaker.

Nadat het Rohlfing-orgel door de (thans) Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed kon worden aangemerkt als monument, kwam ook algehele restauratie in zicht. De werkzaamheden werden uitgevoerd door Adema’s Kerkorgelbouw te Hillegom. Het instrument werd geheel gerestaureerd, waarbij met name de pneumatiek, speeltafel en windladen onderhanden zijn genomen. De in de jaren 50 gewijzigde mixtuursamenstelling werd gereconstrueerd door pijpwerk te herschikken naar de oorspronkelijke plaats en door destijds nieuw gemaakt pijpwerk (81 stuks) opnieuw in oorspronkelijke toonhoogte en factuur te maken.

Op zondag 13 mei is het orgel opnieuw ingewijd tijdens de plechtige eucharistieviering van 11.00 uur. Dr. Ton van Eck, adviseur bij het project, heeft het orgel aansluitend met een concert gepresenteerd.

Dispositie

Manuaal I C-g3

Bourdon 16
Prestant 8
Flûte harm. 8
Viola di Gamba 8 – 1997, ouder materiaal
Octaaf 4
Octaaf 2
Mixtuur III – 1924, reconstructie 2011, in werkelijkheid II-III
Trompet harm. 8

Manuaal II C-g3 –uitgebouwd tot g4, in zwelkast
Vioolprestant 8
Holpyp 8
Salicionaal 8 – 1997, ouder materiaal
Voix céleste 8
Flûte octaviant 4
Picolo 2
Basson-Hobo 8

Pedaal C-d1
Subbas 16
Octaafbas 8

Werktuiglijke registers
Manuaalkoppel IIM op IM
Ped. kopp. IM. op Ped.
Ped. kopp. IIM op Ped.
Superoct. kopp. II.M.
Superoct. kopp. IIM op IM
Suboct. kopp. IIM op IM
Zweltrede Manuaal II – balanstrede
Generaal Crescendo –rolzweller
Pistons – messing stiften in de onderlijst van Manuaal I
Tremolo Holpijp
Oplosser
Pedaalomschakelaar
Oplosser
Generaal Crescendo
Oplosser
Piano – Mezzo-Forte – Forte – Tutti
Oplosser

Samenstelling Mixtuur
C: 1 1/3 – 1
f0: 2 – 1 1/3 – 1
f1: 2 2/3 – 2 – 1 1/3
f2: 4 – 2 2/3 – 2