In 2014 voltooide Bernhardt Edskes de bouw van een nieuw orgel voor de katholieke kerk in Dübendorf (Zwitserland). Het instrument is geënt op voorbeelden uit de Noord- en Midden-Duitse barok. En het klinkt, met zijn stevige, kruidige plenum en zilverachtige mixturen, voortreffelijk. Dat is te horen op een cd die Sietze de Vries op dit orgel heeft gemaakt.
advertentie
Dübendorf ligt even ten oosten van Zürich. De Maria Frieden Kirche aldaar, is een typisch gebouw uit de jaren vijftig. Het werd geïnspireerd door de vooroorlogse betonkerken van Perret: grauwe basilieken waarvan de muren bestaan uit kleurige glas-in-loodvensters; deze waren tevens de inspiratiebron voor de betonnen kerkbouw in ons land.
Vanaf 1969-2012 stond op het orgelbalkon in Dübendorf een instrument van de firma Späth. Het nieuwe orgel dat de firma Edskes hier bouwde, is, evenals het vorige, verdeeld over twee kasten die aan weerszijden van het westelijke venster zijn opgesteld. De ene bevat het Hoofdwerk en het (zwelbare) Positief, de andere het Pedaal. Opmerkelijk is dat dit met twaalf stemmen rijk bezet is: zelfs een tremulant ontbreekt niet. Pedaalkoppels zijn daarom afwezig. De tussen de kasten staande speeltafel bevat een mechanische tractuur.
De cd opent met een meesterlijk uitgevoerde grote e-moll van Bach (BWV 548). Aangenaam is dat De Vries het Praeludium en de Fuga afwisselt met de koraalbewerking ‘Herr Gott, nun schleuß den Himmel auf’: dit doorbreekt het ‘plenumgeweld’ en bevordert het luisterplezier.
Voorts is op de cd een drietal Bach-bewerkingen te beluisteren over ‘Allein Gott in der höh’ sei Ehr’. Uitstekend dat De Vries de meditatieve bewerking in A (BWV 662) een toon lager speelt, zodat deze aansluit bij het volgende Trio (BWV 676) en Koraal (BWV 715) die in G staan. De bewerkingen worden voorafgegaan door gezongen coupletten van het koraal. Deze worden helder en lenig ten gehore gebracht door de Girl Choristers uit Roden.
Omdat het orgel behoorlijk ‘gravitätisch’ klinkt, komt ook Mendelssohns Vierde Sonate prima tot zijn recht. Imposant klinken de hoekdelen; en sfeervol de middendelen, dankzij een zachte Saliconal (Trost!) en Viola di Gamba (Gottfried Silbermann!), en een donkergekleurde Dulciaan en Fagot. De strijkers komen bovendien goed van pas voor de begeleiding van Mendelssohns ‘Laudate pueri / Beati omnes’ (Op. 39,2):
De cd wordt besloten met een zestal geïmproviseerde verzen over het koraal ‘Lobet den Herren allen die Ihn ehren’ (EKG 347; GVL 381; NLB 212/304). Van deze variaties zijn vooral de concertante derde, gespeeld op de zachte tongwerken met uitkomende Pedaal-Schalmey (+ tremulant), en de vierde, gespeeld op twee echoënde viervoets fluiten, zeer overtuigend. En wederom is het aangenaam dat alle coupletten worden ingeleid door meerstemmige zang van het Roder meisjeskoor.
Jammer dat In het cd-boekje niet wordt verteld wie die fraaie koorzettingen heeft gemaakt. En dat daarin het ‘Vorwort’ van de Dübendorfer cantor-organist, Dirk Trüten, nogal belabberd is vertaald. Desalniettemin is deze cd een mooi visitekaartje, voor zowel orgelmaker Edskes, organist De Vries, als voor de Girl Choristers uit Roden.
Sietze de Vries in Dübendorf
Roden Girl Choristers o.l.v. Sonja de Vries
Preludium e-moll BWV 548a; Herr Gott, nun schleiß den Himmel auf BWV 617; Fuga e-moll BWV 548b ‘Michael’; Allein Gott in der Höh sei Ehr BWV 662/676/715 (Bach); Lautete Pueril, op. 39 (Mendelssohn); Sonate B-dur op. 65 nr. 4 (Mendelssohn); Improvisatie ‘Lobet den Herren’ (De Vries)
Label: JSB Records
Nummer: JSBD300515
Speelduur: 77’24
Booklet: 27 pagina’s (NE/EN/DU)
Prijs: € 15,00
Naschrift
In het koor van de kerk van Dübendorf is het orgel terechtgekomen van de Sloveense bouwer Gorši? (1886, 8/IP), dat van 2010 tot 2012 in de kerk van Huizinge te beluisteren was.
