advertentie
Op zondagmiddag 11 juli 2010 werd in de Lambertuskerk te Someren het gerestaureerde Smits-orgel opnieuw in gebruik genomen. Verschueren Orgelbouw uit Heythuysen restaureerde het negentiende-eeuwse instrument en reconstrueerde het deels.
In 1857 bouwde F.C. Smits II een nieuw orgel voor de Lambertuskerk. Het instrument kreeg twee klavieren en zelfstandig pedaal, een belangrijk aantal registers bleef echter gereserveerd.
In 1872 plaatste orgelmaker Franssen uit Roermond een Viola di Gamba en slechts enkele jaren later, in 1878, werd het orgel schoongemaakt door Vermeulen uit Weert.
Dezelfde orgelmakerij voerde de overplaatsing van het orgel naar de in 1925 gebouwde kerk uit. Bij die gelegenheid is het orgel tamelijk ingrijpend gewijzigd. Zo werd de windvoorziening vernieuwd, werd voor het onderpositief een nieuwe pneumatische windlade aangebracht en werden de frontpijpen vervangen door nieuwe exemplaren van zink.
In 1963 volgden opnieuw omvangrijke werkzaamheden. Voor Positief en Pedaal werden nieuwe sleepladen vervaardigd. De historische windlade van het Hoofdwerk werd van een verende sleepconstructie voorzien en er werden diverse regulateurs in het orgel aangebracht. Verder werd de dispositie gewijzigd en uitgebreid.
In 1994 voerde de firma Vermeulen onderhoudswerkzaamheden aan het orgel uit en werden enkele kleine wijzigingen uitgevoerd. Zowel de technische toestand alsook het klankconcept bleken echter niet bevredigend en om die reden kwam de restauratie/reconstructie naar de oorspronkelijke toestand in 2007 op de agenda.
In de periode 2008-2010 werden de historische onderdelen van het orgel gerestaureerd. Alle nieuwe onderdelen werden in de stijl van Smits gereconstrueerd. Bovendien bleek het mogelijk enkele registers Smits-pijpwerk van elders te verwerven en in te passen in het concept. De frontpijpen en de Klairon 4’ uit 1963 werden gehandhaafd. Aan de hand van een historische foto en sporen op het lagerwerk kon de oorspronkelijke aanleg van klaviatuur en registratuur gereconstrueerd worden.
Een aantal gereserveerde registers kon alsnog gerealiseerd worden. Alleen het pijpwerk van de tongwerken van Pedaal en Positief en de Fluit 8’ van het pedaal zijn nog niet gerealiseerd.
Het orgel is in de balustrade gesitueerd. De speeltafel bevindt zich aan de achterzijde. Het hoofdwerk bevindt zich op kransniveau, aan beide zijden geflankeerd door het Pedaal. Het Positief staat in de onderkast opgesteld. Achter het orgel is een balgstoel met drie spaanbalgen opgesteld.
De restauratie/reconstructie werd uitgevoerd door Verschueren Orgelbouw Heythuysen B.V. onder advies van Rogér van Dijk en Wim Diepenhorst (Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed).
Op zondag 11 juli 2010 werd het orgel opnieuw in gebruik genomen. BIj deze gelegenheid werd het orgel bespeeld, bespeeld door drie organisten: oud-Somerenaar Jan van der Weerden en de vaste organisten Jan van der Peet en Jannie van Leeuwen-Soethout. Verder verleenden de plaatselijke harmonie en diverse koren hun medewerking.
Dispositie
Manuaal
Prestant 8 vt – C-h front: 1963, vervolg: 1857
Bourdon 16 vt – C-d1: 1857, dis1-h2: Smits-pijpwerk van elders;
C-h: eiken gedekt, vervolg metalen gedekten
Portunaal 8 vt Disc. – 1857
Holpijp 8 vt – 1857; C-H eiken, rest metaal
Prestant 4 vt – 1857
Fluit 4 vt – Smits-pijpwerk uit Leuth; C-f2 gedekt, rest open
Octaaf 2 vt – 1857
Quint 3 vt – nieuw C-h gedekt, discant open
Mixtuur 1½ vt – 1857′; repetities op c, c1 en c2
Trompet 8 vt Bas – 1857/1963/1994
Trompet 8 vt Disc. – 1857
Klairon 4 1963; gis2-f3 uitgevoerd als labiaal
Onderpositief (I) C-f3
Prestant 4 vt – C-c1 front: 1963, vervolg nieuw
Viola de Gamba 8 vt – C-G: in Holpijp, Gis-h: nieuw, rest: Smits-pijpwerk van elders
Holpijp 8 vt – 1857; C-H: eiken, vervolg metaal
Fluit 4 vt – nieuw; C-f2: gedekt, rest open
Piccolo 2 vt – Smits-pijpwerk van elders
Flagelet 1 vt – nieuw
Harmonica 8 vt Bas – gereserveerd
Harmonica 8 vt Disc. – gereserveerd
Pedaal C-d1
Prestant 8 vt – 1963; E-dis: front
Bourdon 16 vt – nieuw, eiken
Fluit 8 vt – gereserveerd
Prestant 4 vt 1963
Fagot 16 vt – gereserveerd
Trompet 8 vt – gereserveerd
Klairon 4 vt – gereserveerd
Cink 2 vt – gereserveerd
Werktuiglijke registers
Koppel Man: Pos:
Koppel Ped: Man:
Koppel Ped: Pos:
Ventil – motorschakelaar
Toonhoogte: a1 = 422,5 Hz bij 18ºC
© 2010 www.orgelnieuws.nl
© 2010 www.orgelfotografie.nl
