Sweelinck Festival geopend

Text Example

advertentie

Zaterdagavond is in de Oude Kerk te Amsterdam het 2nd International Sweelinck Festival van start gegaan. Leo van Doeselaar kreeg die avond de Sweelinckprijs uitgereikt. Het startschot van het festival werd gegeven door de curator van het Amsterdams Historisch Museum, Lodewijk Wagenaar. Wagenaar schetste een beeld van het leven van Sweelinck in Amsterdam. Een turbulente periode in de begintijd van de Republiek, waar uiteraard de Beeldenstorm, Alteratie en het Twaalfjarig bestand hun stempel drukten. Na deze uiteenzetting werd door Coen Stuit, lid van het Amsterdam Clarinet Quartet, de Canzona van Tristan Keuris uitgevoerd, een werk voor solo clarinet. Het werk kwam goed tot zijn recht in de rijke akoustiek van de Oude Kerk. Hierop volgde een Cantio Sacra van Sweelinck, evenals zijn Ricercare in a, in een bewerking voor clarinetkwartet. Deze bewerking was vooral boeiend, omdat een kwartet een werk als dit toch anders benadert dan wanneer een organist of clavecinist het speelt.

De pauze was de gelegenheid voor de prijswinnaar van de Jan Pieterszoon Sweelinckprijs, Leo van Doeselaar, om zich klaar te maken voor het spelen van de Sweelinck Variaties van Ton de Leeuw. Dit werk dat dateert uit 1972/73, werd met verve gespeeld door de laureaat. Van Doeselaar schreef als toelichting: [i]Aan Sweelincks muziek ontleende Ton de Leeuw “de lijn” als inspiratiebron voor zijn Sweelinck Variaties (…) De oer-Hollandse lijn (horizon, polderlandschap, de Stijl….) vond de Leeuw in de prachtig dalende melodie van “Mein junges Leben hat ein End”. Bij omkering van deze melodische lijn ontstaat een stijgende phrygische kerktoonladder. Deze vondst vormt de kern van De Leeuws variaties. (…[i]. De organisatie verdient een compliment omdat ook dit keer een hedendaags topwerk voor orgel werd uitgevoerd (tijdens de vorige editie werd Laudate Dominum van Welmers gespeeld).

Hierna zong Camerata Oude Kerk wederom een Cantio sacra van Sweelinck, wat van Doeselaar de gelegenheid gaf om van het Vater/Müller-orgel naar het Ahrend-orgel te gaan. Hier besloot van Doeselaar met de Ricercare in a, die eerder ook al door het clarinetkwartet was gespeeld.

Tot slot van de avond reikte de heer J.G.H. Krajenbrink namens de Stichting ‘Jan Pieterszoon Sweelinck Prijs’ de prijs uit aan Leo van Doeselaar. Deze prijs is bedoeld voor personen die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de Nederlandse orgelcultuur. Krajenbrink constateerde in zijn toespraak dat de orgelcultuur in Nederland onder druk staat. Naast minder aandacht voor het instrument, zijn er ook minder aanmeldingen op de conservatoria en worden er ook minder composities geschreven. Toch zag hij ook enkele lichtpunten, waaronder de mogelijkheid van dit festival. Hiernaast wees hij de aanwezigen er op dat een eventueel draagvlak dat gecreëerd wordt afhankelijk is van henzelf. Verder zette hij uiteen dat Leo van Doeselaar de prijs verdient, omdat hij net als Sweelinck een ambassadeur van het orgel is, zowel in Nederland als in Europa, in velerlei functies. Hierop volgde Van Doeselaar met zijn dankwoord. Hierin wees hij onder andere op de noodzaak dat een subcultuur, als die van het orgel, collegialiteit hard nodig heeft, waarbij iedereen gezamenlijk zijn schouders eronder zal moet zetten. Verder was ook hij optimistisch over de orgelcultuur in Nederland. Zo zijn de meeste orgels in Nederland gerestaureerd en wees hij op de kwaliteit van nieuwbouw en restauraties die Nederlandse orgelbouwers doen in binnen- en buitenland, waarbij veel expertise aanwezig is. Hiernaast signaleerde hij ook een groeiende aandacht waarbij hij specifiek wees naar het Concertgebouw. In de programmering is daar het orgel opgenomen in concerten tijdens het Messiaen-jaar en zijn er veel mogelijkheden tijdens de Robeco Zomerconcerten.

De avond als geheel was zeer geslaagd, waarbij veel diverse muziek heeft geklonken en het was een fraai startschot voor een hopelijk succesvol festival.

Enkele indrukken zijn te zien en te horen op: http://www.youtube.com/Sweelinckfestival

Meer informatie: http://www.sweelinckorgancompetition.com/