Tien plus vijf vragen aan Martin Mans – veertig jaar organist

Veertig jaar geleden begon hij als organist, inmiddels is Martin Mans een niet uit de Nederlandse orgelwereld weg te denken fenomeen. Als solist en begeleider gaf hij in de afgelopen decennia talloze concerten en bouwde hij aan een omvangrijke discografie. ORGELNIEUWS stelde tien plus vijf vragen aan de nog steeds druk bezette Mans die dit jaar zijn jubileum gaat vieren.

Je begon op 12-jarige leeftijd als kerkorganist. Waar was dat en wat kun je je daar nog van herinneren?
Dat was in de kerk van de Gereformeerde Gemeente te Melissant, op Goeree-Overflakkee. In deze kerk staat een orgeltje van Blank met één klavier, aangehangen pedaal en zes stemmen, waarvan ik de Mixtuur niet mocht gebruiken. Die was te hard, vonden de broeders van de kerkenraad. Terugblikkend kan ik zeggen dat het een mooie tijd was. Ik kreeg de kans en het vertrouwen om de eerste stappen te zetten op het gebied van de samenzangbegeleiding.

advertentie

Waar ben je daarna nog meer organist geweest en op welke orgelbank zit je nu op zondag?
Na Melissant kwam Dirksland. Een grote gemeente, met een Leeflang-orgel, waar ‘s zondags meer dan 1000 mensen in de kerk zaten. Op dit moment ben ik organist in de Breepleinkerk te Rotterdam, de Gereformeerde Kerk te Waarder en de Hervormde Kerk te Dirksland. In Rotterdam heeft het begeleiden van de kerkdiensten plaats gemaakt voor het spelen en dirigeren van drukbezochte zang- en evangelisatiediensten. In Waarder en Dirksland speel ik een dienst per maand.

Wat zijn voor je de hoogtepunten uit de afgelopen veertig jaar organistschap?
Eigenlijk zijn de afgelopen veertig jaar voor mezelf een aaneenrijging van hoogtepunten geweest. Het begeleiden van een kerkdienst is voor mij altijd weer een feest. Samenzang begeleiden op een mooi orgel is één van de mooiste dingen om te doen! Om toch een paar dingen te noemen: mijn benoemingen in de kerken waar ik speelde en speel. Mijn concertreizen als organist naar Australië, Zuid-Afrika, Canada en Amerika. Het ontvangen van een koninklijke onderscheiding voor onder andere mijn organistschap. Een mooi moment, waar ook mijn ouders bij waren. Mensen waar ik veel aan te danken heb.

Wat is je behalve die hoogtepunten nog meer bijgebleven van de afgelopen jaren? Een anekdote misschien?
In Melissant was het ?s zondags altijd leesdienst. Daarom was er op woensdagavond een extra kerkdienst en dan ging er een dominee voor. In mijn jonge jaren fietste ik dan ’s winters  in de meest barre weersomstandigheden vanuit mijn woonplaats Dirksland door de polder naar Melissant om de dienst te begeleiden. Tijdens een preek werd het me allemaal even te veel en dommelde ik in slaap op de monotone klanken van de voorganger. Op een gegeven moment werd het stil en schrok ik wakker. Ik gluurde door het lakense gordijntje en zag de verwachtingsvolle blikken van de kerkgangers richting orgel. Ik sprong achter het orgel en zette de volgende psalm in die op het psalmenbriefje stond. Psalm 40. Maar dat bleek niet de goede psalm te zijn… Het was namelijk tijdens die dienst ook bevestigen van kerkenraadsleden. De dominee wilde de broeders laten toezingen en ‘Dat ’s Heeren zegen op u daal’ [Psalm 134] lukte niet op de melodie van Psalm 40…. 😊

Wat ben je meer: koordirigent, begeleider, concertorganist of kerkorganist?
Het mooie van mijn beroep vind ik de combinatie van deze dingen. Als je orgel speelt ben je solistisch bezig. Ook tijdens het begeleiden van koren en solisten zit je vaak nog ‘hoog en droog’. Dirigeren is op de eerste plaats omgaan met mensen. En die combinatie vind ik fantastisch! Daarnaast ben ik iemand die graag dingen organiseert en regelt. Het organiseren van concerten en concertreizen en het uitgeven van cd’s en bladmuziek zijn ook een onderdeel van mijn bestaan.

Waar zou jij jezelf in de Nederlandse orgelwereld plaatsen?
Op mezelf. In mijn jeugd stond ik volledig onder invloed van de toenmalige VOGG-kopstukken Stolk, Van ’t Geloof, Wols en ik kreeg les van Piet Westhoeve. Een mooie tijd overigens. Dat duurde tot ik de lp’s met improvisaties van Klaas Jan Mulder hoorde. Dat was een andere wereld en dat trok me aan. Maar uiteindelijk is het allemaal ‘spelenderwijs’ gegaan. Het was nooit de bedoeling om full-time in de muziek te gaan werken. Pa was aannemer en in de bouw lag mijn toekomst. Tot ik op een moment veertig uren per week in de bouw werkte en veertig uren in de muziek. Toen kon ik kiezen. Als ik terugkijk zie ik dat nog steeds als een voorrecht. Maar ik verbeeld me niks. Wat ik doe, doe ik op mijn manier en daar sta ik achter.

Naar welke (orgel)muziek luister je zelf?
Qua orgelmuziek ben ik gek op oude opnames van Van Egmond en Asma. Ook heb ik zo’n beetje alles wat Mulder heeft opgenomen. Uitstapjes naar Virgil Fox en Cameron Carpenter vind ik erg leuk. Daarnaast ben ik een groot liefhebber van de Engelse koormuziek. Het is teveel om op te noemen eigenlijk. Als het me maar raakt.

Welke drie cd’s neem mee naar het spreekwoordelijke onbewoonde eiland?
• Koor-cd Potchefstroomse Universiteitskoor (uit Zuid-Afrika) onder leiding van Awie van Wijk.
• Maurice André ‘Les plus beaux Noëls’ met Les Petits Chanteurs de Saint-Laurent
• De dubbel-cd van Klaas-Jan Mulder vanuit Delft

Voor welke musicus heb je de grootste bewondering?
Ik heb bewondering voor musici die met passie en inzet bezig zijn. Maar als ik er één moet noemen is dat Awie van Wijk, een dirigent uit Zuid-Afrika. Mijn bewondering schuilt in het feit dat hij dusdanig muziek maakt dat hij ruimte maakt voor de muzikanten waar hij mee werkt, zonder het muzikale leiderschap te verliezen. De samenwerking met hem werkte enorm inspirerend.

Wat is je top drie Nederlandse orgels en waarom?
1. Hinsz-orgel Martinikerk Bolsward. Hier klopt alles. De akoestiek van de kerk is schitterend en dan natuurlijk de combi Hinsz met het bovenwerk van Van Dam. En natuurlijk ook omdat ik er mijn eerste opnames gemaakt heb.
2. Laurenskerk Rotterdam. Een imposant instrument en het speelt heerlijk.
3. Maartenskerk Zaltbommel. Door die heerlijke tongwerken.

Stel je staat nu aan aan het begin van je carrière, wat zou je anders doen?
Niets.

Wat staat er na veertig jaar als organist nog steeds op je verlanglijstje?
Gezondheid en harmonie, samen met hen die me lief en dierbaar zijn, zodat ik mijn werk nog lang mag doen!

Hoeveel kilometers en luchtmijlen leg je jaarlijks af voor je beroep?
Met de auto 80.000 en met het vliegtuig zo’n 100.000.

Heb je met zoveel concerten en reizen nog tijd om te studeren en zo ja hoe vul je die in?
Ik ben alle avonden en de weekends onderweg voor repetities en concerten. Overdag heb ik tijd om te studeren. Ik vul dat in op basis van de programma’s van de concerten die op de agenda staan.

Hoe ga jij je jubileum dit jaar vieren?
Met twee orgelconcerten. In de Laurenskerk te Rotterdam op Hemelvaartsdag, 25 mei aanstaande (aanvang 20.00 uur) en in de Saint-Eustache te Parijs op vrijdag 16 februari 2018.

Martin Mans werd op 28 januari 1965 geboren in Melissant. Op zevenjarige leeftijd kreeg hij zijn eerste orgellessen. Als twaalfjarige werd hij vaste kerkorganist van de kerk in zijn geboorteplaats. In zijn jeugdjaren won Mans verschillende concoursen. Op veertienjarige leeftijd speelde hij al voor  de NCRV-radio. Naast zijn orgelstudie professionaliseerde Martin Mans zich in koordirectie. In 1995 werd Mans organist van de Breepleinkerk in Rotterdam. Hij werkte mee aan meer dan vijfhonderd cd-opnamen en een reeks dvd’s, waarvan hij voor één cd platina kreeg en voor twee goud.  Hij geeft per jaar gemiddeld tweehonderdenvijftig concerten in binnen- en buitenland. 

Martin Mans treedt regelmatig op voor radio en televisie. Hij begeleidt en dirigeert diverse koren en bekende artiesten en vormt samen met pianist Jan Vayne het duo ‘Twee Klaviervirtuozen’. Daarnaast is hij artistiek leider van The Martin Mans Band. Hij is dirigent van het Christelijk Waddinxveens Mannenkoor de Gouwestem, het Chr. Streekmannenkoor Noord-West Veluwe uit Nijkerk, het Zaans Interkerkelijk Mannenkoor en hij leidt de mannenensembles The Martin Mans Formation de Urker Mans Formatie. Met zijn Vocalgroup VOICE brengt hij klassieke en populaire koormuziek van hoog niveau. Ook is hij dirigent van het Canadese Mannenkoor LIBERTAS ‘The Voice of Liberty’, waarvoor hij een aantal keren per jaar  hij naar Ontario reist.

Daarnaast schrijft hij muziek voor orgel, koor en orkest in diverse bezettingen. In 2010 werd Martin Mans benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau vanwege zijn muzikale en culturele verdiensten. Zie ook www.martinmans.nl.