Text Example

advertentie

Onlangs werd een cd met Engelse orgelwerken opgenomen van het Nicholson-orgel in de St. Christoforuskerk in Schagen door Tjeerd van der Ploeg. Zondag 23 november wordt de cd om 15.30 uur gepresenteerd in de St. Christoforuskerk. Aart de Kort besprak de cd alvast voor orgelnieuws.nl

Tjeerd van der Ploeg, English Organ Romantics, Nicholson organ, St. Christophoruskerk, Schagen, The Netherlands –

Charles H.H. Parry (1848-1918), Toccata and Fugue in G ‘The Wanderer’, Chorale Fantasia on ‘O God our help’, Chorale Prelude on ‘Martyrdom’, Chorale Fantasia on ‘The Old Hundredth’; Charles Villiers Stanford (1852-1924), Organ Sonata no. 5 in A ‘Quasi una Fantasia’ op. 159; George Thalben Ball (1896-1987), Elegy; Basil Harwood (1859-1949), Sketch no. 1 in A major (from ‘Two Sketches op. 18’), Paean op. 15 no. 3.

Label: Prestare

Nummer: ZWF3331559

Boeklet: 16 pagina’s (E, N)

Prijs: € 22,50 (leverbaar vanaf 24 november!)

Muzikale interpretatie * * * *

Programmakeuze * * * *

Keuze van het instrument * * * * *

Kwaliteit van de opname * * *

Informatie in het boeklet * * * * *

Grafische vormgeving (cd en boekje) * * * * *

[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]

Wij weten het ons nog te herinneren: in 1981 werd dankzij de speurgeest en goede smaak van Gerard Verloop door de fa. Bishop een Engels orgel geplaatst in de Christoforuskerk te Schagen. De kritiek was, vanzelfsprekend in dit land, niet mals. Vooral het orgelfront (“indianendorp”) moest het ontgelden. Gaandeweg kwam ‘men’ er evenwel achter dat dit orgel ongelooflijk veel kwaliteiten had, vooral in klanktechnisch opzicht, en dat het zowel letterlijk als figuurlijk geheel nieuwe kleuren toevoegde aan het Nederlandse orgellandschap.

Er werden als snel opnamen gemaakt (Jan Jongepier, Gonny van der Maten, Richard Bot) en concerten georganiseerd. Na het vertrek van organist Gerard Beemster naar Utrecht werd het een beetje stil rond dit orgel, maar sinds de benoeming van Tjeerd van der Ploeg in 2002 gebeurt er van alles rond het orgel. Van der Ploeg, een belijdend liefhebber van de Engelse muziek, heeft hier een tweede cd opgenomen met Engels romantisch repertoire.

Wie een ‘overview’ wil krijgen van het Engelse romantische dialect in het algemeen en het Nicholson-orgel in het bijzonder zit goed met deze schijf. Van der Ploeg opent met één van de hoogtepunten in dit genre: de Toccata en Fuga in G (The Wanderer) van Hubert Parry, een stuk dat gek genoeg zelden of nooit op de lessenaars van Nederlandse organisten is te vinden. De taal van Parry is schatplichtig aan die van Brahms maar doet in zijn gestiek ook zeker denken aan de vroege Max Reger. The Wanderer is een dankbare maar bepaald niet eenvoudige partituur. Van der Ploeg gaat er behoedzaam en trefzeker mee om. Die behoedzaamheid (soms ruime fraseringen) is wellicht ingegeven door de lange nagalmtijd van de kerk en het gecompliceerde registreren (volledig mechanische tracturen), maar haalt soms net even de vaart er uit. Van Parry horen we verder nog drie uitgebreide koraalbewerkingen, waarvan de eerste en derde terecht de titel ‘koraalfantasia’ dragen. De derde, gebaseerd op de melodie van Psalm 134, laat met een lengte van ruim zeven minuten zowel het vakmanschap van Parry als dat van Van der Ploeg goed uitkomen en is ook zo’n werk dat je in Nederland vaker verwacht te horen, zeker gezien de Nederlandse preoccupatie in orgelkringen met de Geneefse psalmen. Van de Londense virtuoos George Thalben-Ball horen we diens Elegy, een wellicht structureel niet al te evenwichtig werk, dat echter op deze cd niet nalaat indruk te maken dankzij de duidelijk te volgen melodie en de fraaie registraties. Evengoed geldt dit voor de compositorisch wat bleke Sketch in A Major en Paean van Basil Harwood. Deze laatste mag vooral bekendheid genieten vanwege zijn indrukwekkende anthem “O how glorious” met een al even indrukwekkende inleiding voor orgel solo. Dat overrompelende effect hebben de beide hier gespeelde Harwoods niet, maar Van der Ploeg en het Nicholson-orgel in Schagen weten niettemin met de zorgvuldig gekozen registraties zonder meer te boeien. Het is misschien interessant om van koorcomponist bij uitstek Charles Stanford nu eens een substantieel orgelwerk te kunnen beluisteren (diens vijfde sonate), maar zijn kortere stukken (bijv. de Preludes & Postludes) kunnen ons meer bekoren. In The Wanderer heeft Parry in de helft van de tijd meer te vertellen dan Stanford in zijn doorwrochte maar vaak wat doorzeurende romantische idioom.

In die sonate van Stanford wreekt zich misschien een beetje het concept van deze schijf. Van der Ploeg is een uitstekend en bevlogen organist, het Nicholson-orgel heeft ook onmiskenbaar kwaliteiten en het programma lijkt goed aan te sluiten bij de negentiende-eeuwse signatuur van het orgel. Maar het lijkt ons dat dat Engelse negentiende-eeuwse idioom in combinatie met een orgel dat weinig extremen kent en vooral als kleurdoos voor de koorbegeleiding is geconcipieerd, wat te weinig uitgesproken is om bij herhaling de volle 76 minuten te kunnen boeien., met als gunstige uitzondering uiteraard The Wanderer van Parry. Ook de opname zelf mist iets uitgesprokens, vooral in de hoogte. Wellicht stonden de microfoons wat verder weg vanwege de gehorigheid van de pedaaltoetsen of was men bang niet genoeg nagalm van de ruimte mee te pikken? Het booklet is overzichtelijk en ‘to the point’ verzorgd met een bondige toelichting op de werken en de geschiedenis van het orgel. Het zou ondoenlijk zijn geweest ook nog alle registraties te vermelden. Wel is de tekst logischerwijs ook in het Engels opgenomen. Ergo: zonder meer een verdienstelijke cd en een enthousiast pleidooi voor de Engelse muziek, iets dat in Nederland door de hegemonie van alles wat Frans en Duits is niet genoeg kan worden benadrukt. [AART DE KORT]

[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]