Text Example

advertentie

De aula van Begraafplaats ‘Oud Eik en Duinen’ in Den Haag koestert al jaren in stilzwijgen een volstrekt uniek pedaalharmonium. Aarnoud de Groen, organist van de Bethlehemkerk maakte de redacties van Vox Humana en Orgelnieuws.nl hierop attent.

In de eerste helft van de 20e eeuw dreef de familie Rippen een winkel in piano’s en orgels. In die jaren stond het woord ‘orgel’ bijna vanzelfsprekend voor ‘harmonium’.

Een aantal bouwers van kerkorgels ging in de crisisjaren ook harmoniums bouwen om de barre tijden te overleven (Jan Proper te Kampen startte in 1909 met de bouw van ‘Campania’ harmoniums; N. A. van Dam te Utrecht die enkele tientallen harmoniums bouwde op bestelling; Dekker te Goes die enige tijd behoorlijke aantallen maakte; Flentrop deed het in 1918 nog nét iets anders: Hij transformeerde een drukwindharmonium tot een twee-manuaals instrument, bovenklavier en pedaal pijporgel, ondermanuaal bleef een drukwindharmonium.)

Ook Rippen kende in die jaren ook tegenvallende bedrijfsresultaten en begon ook met het bouwen van harmoniums. Rippen koos de merknaam ‘Organor’. Van deze instrumenten zijn er wel enkele bekend geworden in de loop van de tijd. Maar de vermelding in het “Geïllustreerd Christelijk 5-Centsblad” van 3 juni 1916 noemt een bezoek van H.M. de Koninging aan het bedrijf van Rippen, alwaar haar een groot harmonium met twee klavieren en pedaal van eigen maaksel getoond wordt.

Niemand – ook binnen de familie – kon zich iets herinneren van een Rippen pedaalharmonium. Dat werd dan ook gemeld in Vox Humana jrg. 15 nr. van oktober 2005. Een van de leden van de HVN reageerde daarop met de mededeling dat hij les had gehad op een Rippen pedaalharmonium, bij de heer Keijzer in Den Haag. Zelfs een foto kwam boven water. Meer dan dat werd niet verwacht, dit zou wel het enig gebouwde exemplaar zijn, was de verwachting bij de redactie.

Tot Aarnoud de Groen, organist van de Bethlehemkerk te Den Haag de redactie tipte dat in de aula van Begraafplaats ‘Oud Eik en Duinen’ nóg een pedaalharmonium van Rippen (in zwijgende toestand) op de orgelgalerij staat.

Het instrument blijkt in zeer goede conditie te zijn. Het is een 9 spels instrument: Pedaal 16-8-4; Manuaal 1: 16-8-4 en Manuaal II: 8-8-4. De verwachting dat nog meer pedaalharmoniums van Rippen op zullen doemen, is bijna zeker op nul te stellen. De HVN is dan ook erg blij met deze ontdekking van Aarnoud de Groen.

Voor meer info