Het Van Dam-orgel in de kerk van het Friese Engwierum is onlangs gerestaureerd door Bakker & Timmenga. Op zaterdag 28 februari wordt het orgel in gebruik genomen.
advertentie
Het orgel werd in 1823 gemaakt door de orgelbouwers Luitjen Jacob en Jacob van Dam, de zoons van Lambertus van Dam, die zich in 1779 als orgelmaker in Leeuwarden vestigde. Na Luitjen Jacob en Jacob zouden tot 1927 nog twee generaties de orgelmakerij voortzetten.
In een zeer sierlijke orgelkas bouwden de twee broers een niet buitengewoon groot maar wel fraai orgel. Van de 750 pijpen die het kreeg was een substantieel deel afkomstig uit een ouder orgel.
Van tijd tot tijd is aan het orgel gewerkt. Zo kwam er in 1885 een nieuwe blaasbalg, gemaakt door de in 1880 opgerichte firma Bakker & Timmenga.
In 1956 werd opnieuw door Bakker & Timmenga aan het orgel gewerkt. De Mixtuur kreeg een andere samenstelling. Het pedaal, tot dan toe aangehangen, werd met één register zelfstandig gemaakt. Ook daarvan zijn bijna alle pijpen afkomstig uit een ouder orgel: het Scheuer-orgel dat in 1839 werd gebouwd voor de Hervormde Kerk van Woudsend. Het orgel werd hoger gestemd. De klavieren kregen nieuw beleg van celluloid en een aantal andere elementen van de klaviatuur kreeg een moderner aanzien.
Aan het eind van de twintigste eeuw bleek een nieuwe restauratie gewenst. Wijlen Jan Jongepier maakte daarvoor een restauratierapport. Deze restauratie is in 2014/2015 uitgevoerd door Orgelmakerij Bakker & Timmenga te Leeuwarden onder advies van Theo Jellema.
Een aantal minder gelukkige ingrepen uit 1956 is ongedaan gemaakt. De Mixtuur kreeg zijn Van Dam-samenstelling terug, de toonhoogte uit 1823 werd hersteld, de ondertoetsen van het klavier kregen beenbeleg en de registerplaatjes werden gereconstrueerd in Van Dam-stijl.
Zaterdagmiddag 28 februari om 16.00 uur wordt het orgel in gebruik genomen met een concert door Theo Jellema waaraan de in Engwierum woonachtige sopraan Miranda van Kralingen haar medewerking verleent.
Dispositie
Manuaal C-f3
Prestant 8
Bourdon 16 discant
Holpyp 8
Viool de Gambe 8
Octaaf 4
Fluit Dolce 4
Quint 3
Octaaf 2
Mixtuur III-IV-V
Cornet III
Trompet 8 bas/discant
Pedaal C-d1 – permanent aan Manuaal gekoppeld
Subbas 16
Werktuiglijk register
Tremulant
Toonhoogte: a1 = 426 Hz bij 18 graden Celcius
Stemmingssysteem: gelijkzwevend
Samenstelling vulstemmen
Mixtuur
C: 2 – 1 1/3 – 1
c: 2 2/3 – 2 – 1 1/3
c1: 4 – 2 2/3 – 2 – 2
c2: 4 – 3 1/5 – 2 2/3 – 2 – 2
Cornet
c1: 3 1/5 – 2 2/3 – 2
© 2015 fotografie Ad Fahner
