Het stadsbestuur van Parijs heeft J.L. van den Heuvel Orgelbouw uit Dordrecht opdracht gegeven om een grote onderhoudsbeurt uit te voeren in het orgel van de Saint-Eustache. Het werk wordt uitgevoerd in verschillende fases, zodat het orgel zo veel mogelijk bespeelbaar blijft.
advertentie
Van den Heuvel bouwde het orgel van 1985-1989, waarna het al snel internationale bekendheid kreeg, mede door Jean Guillou, de legendarische titularis van de Saint-Eustache. Bij de oplevering was het vijfklaviers orgel met ruim achtduizend pijpen het grootste orgel van Frankrijk.
‘Op z’n Frans’
‘Sinds de bouw zijn wij wel steeds betrokken geweest bij grote onderhoudswerkzaamheden, maar de kleinere werkzaamheden werden altijd uitgevoerd door lokale orgelbouwers, daartoe uitgenodigd door Guillou’, laat directeur Peter van den Heuvel desgevraagd weten. ‘Dat gebeurde naar onze beleving regelmatig ‘op z’n Frans’, zoals wij dat noemen. En het waren ook steeds verschillende onderhoudsbedrijven die in het orgel kwamen.’
De komende werkzaamheden bestaan onder andere het opnieuw beleren met rundleer van de 23 blaasbalgen van het orgel. ‘We beginnen bovenin bij de balgen van het Solowerk. Het orgel heeft het flink te verduren op die plek achter het grote westraam. In de zomer loopt de temperatuur daar soms op tot meer dan veertig graden.’
Intensief gebruikt
‘De stad Parijs heeft ruim 120 orgels in eigendom. Het 31-jarige orgel in de St. Eustache wordt ‘ongelofelijk intensief’ gebruikt, weet Van den Heuvel. ‘Eric Brottier, orgelexpert van het Franse Ministerie van Cultuur, is bij de stad Parijs de verantwoordelijke man. Hij vertelde dat het Eustache-orgel zoveel uren wordt bespeeld, dat het instrument in 25 jaar eigenlijk meer dan honderd jaar dienst heeft gedaan. Dat is nu alleen nog maar intensiever geworden doordat de Notre-Dame sinds de brand van vorig jaar langdurig buiten gebruik is.’
Dat het instrument in de St.-Eustache niet eerder grondig is aangepakt, heeft te maken met het feit dat de stad Parijs niet veel budget beschikbaar stelt voor het onderhoud van de 120 orgels. ‘Maar vorig jaar mochten de Parijzenaars stemmen waaraan het cultuurbudget moest worden besteed en daarbij werd het orgel van de St.-Eustache uitgekozen. Daarna duurde het nog bijna een jaar voordat alles administratief was geregeld.’
Peter van den Heuvel is blij met het aantreden van de nieuwe organisten in 2016: de nieuwe organisten Baptiste-Florian Marle-Ouvard en Thomas Ospital zijn echt van een andere generatie en zij letten veel beter op de staat van het instrument.’
Pico bello
Bij de werkzaamheden, die in totaal over ongeveer een jaar gereed moeten zijn, wordt ook een gedeelte van het pijpwerk van de laden gehaald om zo de balgen te kunnen bereiken. Na herplaatsing worden deze pijpen dan weer gestemd. ‘En dan staat het orgel er weer pico bello bij. Meestal krijgen grote orgels bij ons om de drie jaar een generale stembeurt, maar bij de Saint-Eustache is het voorgekomen dat het elf jaar niet is uitgevoerd. Dat gebeurt overigens bij heel veel Franse orgels. Ze zijn daar kennelijk eerder tevreden dan in Nederland.’
Het is niet de eerste keer dat Van den Heuvel onderhoud aan het orgel pleegt. In 2010 verving het bedrijf de elektronische setzer waarbij de oorspronkelijke 1200 combinaties werden uitgebreid tot twintigduizend.
