Op vrijdag 28 januari is het nieuwe Van den Heuvel-orgel in de hersteld hervormde Sionskerk te Ridderkerk in gebruik genomen. Peter Eilander verzorgde de inspeling tijdens een bijeenkomst met samenzang, meditatie en literatuurspel.
advertentie
Het is het derde kerkorgel dat de Dordtse orgelbouwers in Ridderkerk plaatsen. Dit jaar is het precies vijftig jaar geleden dat het orgel in de Singelkerk (34/IIP) in gebruik werd genomen, gebouwd door de toen 25-jarige Jan. L. van den Heuvel. In 1980 kwam het orgel voor de Bethelkerk van de Gereformeerde Gemeente (34/IIP) gereed.
De hersteld hervormden van Ridderkerk namen in 2015 hun nieuwe kerkgebouw in gebruik, een klassiek vormgegeven gebouw met 750 zitplaatsen. De Sionskerk bevat enkele historische interieurstukken die van elders afkomstig zijn, waaronder de kansel en de tiengeboden- en belijdenisborden.
Orgelcommissie
Al in de aanloop naar de bouw van de kerk bracht J.L. van den Heuvel Orgelbouw in 2013 een offerte uit voor een orgel. Bij de de ingebruikname van de kerk werd echter gebruik gemaakt van een elektronisch orgel. Het duurde nog tot 2017 voordat een orgelcommissie werd opgericht.
Deze commissie werd met advies bijgestaan door Wouter Schalkoort van de Werkgroep Eredienst & Organist van de Hersteld Hervormde Kerk. Na een verkenning van opties als een gebruikt pijporgel, maakte een aanzienlijke gift het mogelijk om voor een nieuw orgel te kiezen. Met aanvullende financiële steun uit de gemeente werd, na een keuze uit meerdere offertes, in december 2019 de opdracht verstrekt aan Van den Heuvel.
Van den Heuvel-orgel
Het orgel heeft 29 registers, verdeeld over Hoofdwerk, Zwelwerk en Pedaal. Voor de klank heeft men zich ‘gebaseerd op de Hollandse traditie’. Daarbij is het orgel ‘in de eerste plaats bedoeld voor de begeleiding van de gemeentezang’. De dispositie vertoont sterke overeenkomsten met die van het in 2012 door Van den Heuvel opgeleverde orgel in de Christelijke Gereformeerde Kerk in Dordrecht(-Centrum).
De dispositie die het orgel bij het verstrekken van de opdracht was beoogd is op een paar punten gewijzigd. Zo is de geplande Fagot 16′ vervangen door een Klarinet 16 met cilindrische, ‘hooded‘ bekers. Dit karakteristieke register met in 90 graden verkropte bekereinden, is door Van den Heuvel recent ook toegepast in orgels in Ouderkerk aan den IJssel en Dordrecht. Daarnaast is de Tertiaan II van het Zwelwerk gesplitst in een los registreerbare Terts 1 3/5 en Quintfluit 1 1/3, waar mee de dispositie een stem meer heeft gekregen.
Het ontwerp van de orgelkas is gebaseerd op de Nederlandse, protestantse orgelbouw van rond 1900, en sluit aan op de historische, uit Friesland afkomstige kansel uit dezelfde stijlperiode. Het meubel is vervaardigd uit Zuid-Europees eiken. De klaviatuur, met palissander details, bevindt zich aan de linkerzijkant.
Het instrument telt 1.722 sprekende pijpen. De 101 frontpijpen zijn uit 80% tin en op de labia voorzien van bladgoud. De intonatie is verzorgd door Martijn van der Horst van Van den Heuvel Orgelbouw.
Ingebruikname
De ingebruikname vond vrijdagavond plaats tijdens een bijeenkomst die door coronamaatregelen uitsluitend toegankelijk was voor een beperkt aantal leden van de plaatselijke gemeente. Peter Eilander liet het orgel klinken in begeleiding van samenzang en muziek van Zwart, Bach, Händel en Lemmens. Ds. K. ten Klooster verzorgde Schriftlezing, gebed, meditatie en dankwoord. Peter van den Heuvel droeg het orgel symbolische over aan de kerkvoogdij met de overhandiging van de sleutels en een stemijzer. De avond was tevens te volgen via een YouTube-livestream.
Zodra het mogelijk is worden open dagen georganiseerd waarbij bezoekers het orgel kunnen zien, horen en bespelen.
Dispositie
Hoofdwerk C-g3
Bourdon 16
Prestant 8
Salicionaal 8
Dwarsfluit 8
Roerfluit 8
Octaaf 4
Blokfluit 4 – C-h0 roergedekt, rest open
Quint 2 2/3
Octaaf 2
Mixtuur III-V
Cornet V – discant; 8′-koor, roergedekt, rest open; op verhoogde bank
Klarinet 16 – metalen stevels, koppen en bekers; cilindrisch met ‘hooded’ opzet
Trompet 8 – metalen stevels, koppen en bekers
Zwelwerk C-g3
Bourdon 8
Baarpijp 8
Viola 8
Voix céleste 8 – vanaf c0
Koppelfluit 4
Salicet 4
Nasard 2 2/3
Flageolet 2
Terts 1 3/5
Quintfluit 1 1/3
Hobo 8 – bas met fagotbekers, discant à pavillon
Vox Humana 8 – metalen bekers, koppen en stevels; kegelvormige naar ‘Hollandse’ factuur
Pedaal C-f1
Subbas 16 – hout
Openfluit 8 – hout
Gedekt 8
Bazuin 16 – houten stevels, metalen koppen en bekers
Werktuiglijke registers
Manuaalkoppel
Pedaalkoppel Hoofdwerk
Pedaalkoppel Zwelwerk
Tremulant Hoofdwerk
Tremulant Zwelwerk
Samenstelling Mixtuur
C 2 1 1/3 1 c0 2 2/3 2 1 1/3 1 c1 4 2 2/3 2 1 1/3 c2 8 4 2 2/3 2 1 1/3 f#2 8 5 1/3 4 2 2/3 2
Samenstelling Cornet V
c1 8 4 2 2/3 2 1 3/5
