Het Van Oeckelen-orgel in de Bartholomeuskerk te Ruinerwold-Blijdenstein is dit voorjaar na groot onderhoud weer in gebruik genomen. Het werk aan het 150 jaar oude instrument werd uitgevoerd door Orgelmakerij Reil te Heerde.
advertentie
Het orgel in de Bartholomeuskerk is in 1872 gebouwd door Petrus van Oeckelen (1792-1878), orgelbouwer te Glimmen. Het orgel stond oorspronkelijk opgesteld op een afscheiding tussen schip en het koor van de kerk. Bij een grote kerkrestauratie is het instrument in 1921 verplaatst naar een nieuwe, kleine galerij tegen de torenwand van de kerk. Daarbij zijn de panelen in de achterwand van de orgelkas verwijderd. Het orgel is gebouwd als balustradeorgel.
In 1979 restaureert Orgelmakerij Reil het orgel. Zowel de dispositie als het pijpwerk is dan nog steeds origineel waardoor de werkzaamheden vooral het karakter van technisch herstel hebben. In 2001 en 2013 worden, eveneens door Reil, herstelwerkzaamheden uitgevoerd.
Groot onderhoud 2022
Na diverse onderhoudswerkzaamheden aan het monumentale kerkgebouw kon ook het orgel het benodigde onderhoud krijgen. Ook dit werd uitgevoerd door Orgelmakerij Reil te Heerde. De in 2022 afgeronde werkzaamheden bestonden uit:
- schoonmaken van het gehele orgel en schimmelvorming bestrijden;
- windladen geheel nazien en herstellen;
- aanbrengen liegelind-ringen als sleepafdichting;
- metalen pijpwerk schoonmaken en enkele doorgezakte pijpvoeten herstellen;
- grondig herstel van het Trompet-register;
- houten pijpwerk herstellen met gedroogd hout en bestaande leerafdichtingen vervangen door combinatie van leer en vilt;
- pedaalklavier geheel opnieuw invoeren;
- speelmechanieken herstellen en opnieuw afregelen;
- herstellen van diverse gekrompen panelen;
- realiseren van een passende trap in het orgel om het stemmen van de Bourdon en Prestant veilig uit te kunnen voeren;
- lessenaar- en voetverlichting uitvoeren met LED-verlichting, tevens moderniseren van de motorschakelaar.
Tijdens het werk werd geconstateerd dat de windmotor binnen enkele jaren vervangen zou moeten worden. Uit het oogpunt van onderhoud was de bestaande plek onderin het orgel niet erg praktisch. Op een later tijdstip vervangen van de windmotor zou ingrijpend en kostbaar zijn. Daarom is ervoor gekozen om een nieuwe windmotor in de toren te plaatsen. Om temperatuur verschillen te beperken wordt de lucht vanuit de kerkruimte aangezogen.
Naast de werkzaamheden aan het instrument werd het schilderwerk van de orgelkas hersteld naar de bestaande kleurstelling. Dit werk werd uitgevoerd door Schildersbedrijf Boverhof uit Ruinerwold.
Ingebruikname
Op dinsdag 12 april is het gerestaureerde orgel opnieuw in gebruik genomen met een concert door organist Harm Hoeve met medewerking van panfluitiste Noortje van Middelkoop.
Dispositie
Manuaal C-f3
Prestant 8
Bourdon 16 bas – C- c
Bourdon 16 discant – cis – f3
Holpijp 8
Viola di Gamba 8
Fluit 4
Holfluit 8
Violon 16 discant
Octaaf 4
Cornet V discant
Quint 3
Octaaf 2
Trompet 8 bas – C- c1
Trompet 8 discant – cis – f3
Pedaal C-a
aangehangen
Werktuiglijke registers
Piano/forte-trede – schakelt registers Octaaf 4 t/m Trompet 8 uit c.q. in.
Windlosser
- tekst met dank aan Harry Bosma, Ruinerwold
- aanvullende informatie: orgelsindrenthe.nl (Ruinerwold, Hervormde kerk) – geraadpleegd 29-07-2022
