In de afgelopen jaren is er in deze kolommen al een hele stapel cd’s van de Italiaanse organist Manuel Tomadin besproken. Van oude muziek tot minder oudere muziek, met een schier tomeloze energie brengt hij nieuw producties uit. Ook nu werd de redactie weer verblijd met twee boxen die de reikwijdte van zijn repertoire aangeven: de periode van Erbach naar Rheinberger omspant toch een slordige 350 jaar.
advertentie
Erbach
Voor Nederlanders is Christian Erbach (circa 1568-1635) toch een relatief onbekende componist. Terwijl wij trots zijn op Sweelinck en zijn invloed op de Europese klaviermuziek, deed deze Zuid-Duitse tijdgenoot daar niet veel voor onder, zowel wat betreft invloed als de omvang van zijn oeuvre.
Manuel Tomadin nam alle klaviermuziek van Erbach op. Alleen daarvoor mogen we hem al erkentelijk zijn, aangezien het de eerste keer is dat zijn oeuvre integraal is vastgelegd. Naast de liturgische werken in de vorm van magnificat- of kyrië-variaties treffen we hoofdzakelijk niet direct kerkelijk gebonden werken aan.
Waarbij overigens niet gezegd is dat deze niet rond de eredienst functioneerden. Wanneer je zijn totale oeuvre overziet, zie je een vrijwel gelijke verdeling tussen vocale werken en een instrumentale collectie, voornamelijk bedoeld voor klavierinstrumenten, vergelijkbaar met tijdgenoten als Sweelinck en Hassler.
Zoals we van Tomadin gewend zijn, heeft hij zich weer ingespannen om historische Italiaanse instrumenten te gebruiken. Daarnaast maakt hij dit keer ook gebruik van een appelregaal en klavecimbel, waarmee er een interessant instrumentarium ontstaat om het uitgebreide oeuvre van Erbach te etaleren.
Rheinberger
Voor het werk van Jozef Gabriel Rheinberger (1839-1901) speelde Tomadin een thuiswedstrijd op het kleine maar fraaie Steinmeyer-orgel van de Lutherse kerk in Triëst waarvan hij de zondagse bespeler is. Hierbij laat hij zich vergezellen door drie landgenoten die voor de kamermuzikale invulling zorgen. Orgel, organist, instrumentalisten en ruimte zorgen voor een mooi uitgebalanceerd klankdocument.
De meeste organisten kennen van Rheinberger alleen zijn Cantilena en enkele sonates of delen daarvan. Afkomstig uit het kleine Liechtenstein heeft hij ons echter een indrukwekkend oeuvre nagelaten. Op deze dubbel-cd vinden we de muziek die Rheinberger schreef voor kamermuziekbezetting en orgel. Wellicht inspireerde de samenstelling van het ensemble en de huiskamerachtige setting Rheinberger om vooral ‘liefelijk’ te componeren. Hoe dan ook, deze opname is een prachtige kennismaking die je nieuwsgierig maakt naar ander werk van hem.
De term kamermuziek moet niet al te letterlijk worden genomen. In sommige gevallen geeft Rheinberger weliswaar aan dat in plaats van orgel ook een pianoforte kan worden ingezet, maar het betreft tocht werken waarvoor een volwaardig pedaal nodig is. Hoewel er pianofortes met pedalen bestaan, kom je bij het beluisteren van deze productie tot de conclusie dat het orgel de voorkeur geniet en dat deze stukken vooral in een kerkruimte het beste tot hun recht komen.
Alleskunner
Misschien wel tekenend is het feit dat Manuel Tomadin zich in beide booklets laat portretteren achter het Hinsz-orgel in Leens. Dit orgel bevindt zich mooi in het midden van zijn muzikale belevingswereld, of in ieder geval een aardig midden tussen Erbach en Rheinberger. Toch is hij geenszins de man van het grijze midden. De tijdspanne die hij in deze twee producties overbrugt, krijgt een bijpassende interpretatie en een passend instrumentarium. Bewonderenswaardig hoe hij zich iedere keer weer in een nieuw project weet vast te bijten.
Christian Erbach – Complete organ music
Canzones, fuga’s, introïti, ricercars, magnificats, fantasia, toccata’s, diverse geestelijke werken.
Manuel Tomadin: diverse Italiaanse orgels uit de 15e tot en met 17e en 21e eeuw; appelregaal (naar voorbeeld uit 1506) – Orgelbau Kögler GmbH; klavecimbel (naar voorbeeld uit 1681) – Andrea di Maio (2006)
Brilliant Classics – 95329, 9CD, TT 10.41’39, opname 2016-2021, booklet 20 pp, EN, prijs € 37,99 (CD), ook streaming | brilliantclassics.com
Rheinberger – Chamber music with organ
Suite in C minor Op.149 for Violin, Cello and Organ; Abendlied Op.150 for Cello and Organ; Rhapsodie for Oboe and Organ 5’46; Elegie Op.150 for Cello and Organ; Pastorale Op.150 for Cello and Organ; Suite in C minor Op.166 for Violin and Organ; Andante Pastorale for oboe and Organ; Sechs Stücke Op.150 (1887) for Violin and Organ.
Manuel Tomadin, Steinmeyer-orgel (1874,) Evangelisch Lutherse Kerk Triëst (Italië); Michela Bergamasco (viool); Cristina Monticoli (hobo); Marco Dalsass (cello)
Brilliant Classics – 96470, 2CD, TT 120’34, opname 02/2021, booklet 12 pp. EN, prijs € 13,99 (CD), ook streaming | brilliantclassics.com
