Text Example

advertentie

Max Reger, het Sauer-orgel in de Berlijnse Dom en organist Heinz Wunderlich: het drietal vormt de ideale combinatie voor een perfecte cd volgens recensent Sander Maarsman. Niet verwonderlijk dat de redactie hem volgt in de ‘Keuze van de redactie’. Max Reger – Orgelwerke

Heinz Wunderlich an der Sauer-Orgel von 1905 im Berliner Dom.

Fantasie und Fuge über B-A-C-H, op. 46; Benedictus (aus: Zwölf Orgelstücke, op. 59/9); Introduktion, Passacaglia und Fugue e-Moll, op. 127

Label: Organum Classics

Nummer: OGM230117

Speelduur: 53’52”

Booklet: 28 pagina’s (DU/EN)

Prijs € 19,75

Uitvoering: * * * * *

Opname: * * * * *

[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]

A perfect storm is een uitdrukking die in het Engels gebruikt wordt voor een storm die door enkele zeldzame verschijnselen bij elkaar resulteert in een overweldigende orkaan. Nu moet ik zeggen dat deze uitdrukking meestal een negatieve context heeft, maar als ik het op muziek zou betrekken, is deze cd er één waar het juist positief is. De componist Max Reger, het Sauer-orgel van de Dom in Berlijn en de organist Heinz Wunderlich creëren samen a perfect cd.

De eerste van de drie fenomenen behoeft denk ik weinig uitleg. Iedere orgelliefhebber zou de componist en organist Max Reger (1873-1917) moeten kennen. Deze man heeft een oeuvre nagelaten die enkele hoogtepunten van de orgelmuziek omvat. Iets minder mensen zullen het orgel van de Dom in Berlijn kennen. Met zijn royale klank, schitterende orgelkas en 113 registers is dit instrument een hoogtepunt uit de orgelbouwkunst. Als ik tot slot de naam Heinz Wunderlich noem zullen nog maar weinig mensen een blijk van herkenning geven. Deze organist, geboren in 1919, was tussen 1958 tot 1982 organist van de St. Jakobikirche in Hamburg. Het bijzondere aan hem, afgezien dat hij zich laat horen als een groots musicus die niet alleen technisch maar ook zeer muzikaal onderlegd is, is dat hij les gehad heeft van Karl Straube. De band tussen Straube en Reger is voor de meesten wel bekend, Reger heeft veel werken aan Straube opgedragen, daarnaast kreeg hij artistiek advies en was Straube ook nog eens zijn favoriete interpreet. Wunderlich zelf heeft hierover aangegeven dat hij het als een voorrecht zag om Reger te kunnen studeren bij iemand die zo dicht bij Reger stond, dat je eigenlijk kan zeggen dat hij bij de bron zat. De gespeelde werken op deze cd hebben ook nog eens gemeen dat ze allemaal voor het eerst gespeeld werden door Karl Straube.

Als je de speellijst erbij pakt liegt de cd er niet om, de drie stukken liggen voor veel orgelliefhebbers buiten het bereik van hun technisch kunnen. Toen ik de cd voor het eerst zag, moet ik bekennen dat ik me afvroeg wat een (op het moment van opname) 80-jarige organist met dit repetoire moest. Na het horen van de cd was ik zo onder de indruk dat ik er eigenlijk van bij moest komen. Het gebruik van orgel en spanning is fenomenaal. Wunderlich laat horen dat de muziek en het orgel geen geheimen meer voor hem kennen. Nu is dit laatste een groot cliché dat te pas en te onpas gebruikt wordt, maar zoals de muziek op deze cd zonder aarzeling te horen verschuift van pppp tot tutti, rechtvaardigt dit deze opmerking.

Om de recensie niet te lang te laten worden, laat ik een beschrijving achterwege. Over de B-A-C-H (opus 46) wil ik wel zeggen dat Wunderlich de luisteraar adembenemend meeneemt in de versnelling die in de fuga zit. Het werk begint op metronoomsnelheid 50 en eindigt op 140, waarbij soms al na twee maten weer de snelheid omhoog gaat.

Het Benedictus in Des uit opus 59 klinkt zeer zangrijk en wordt mooi tot een bescheiden hoogtepunt gebracht in Berlijn. Het mooie is dat hij daadwerkelijk naar een ff gaat in plaats van een tutti zoals op veel orgels gedaan wordt. Het arsenaal registers van het orgel geeft dan ook zo veel mogelijkheden voor muziek als deze. De organist laat dan ook vele kleuren horen.

De grote e-moll (opus 127) komt majestueus uit de verf, ik moet me daarbij onthouden van nog meer superlatieven. Wat ook hier opvalt is dat Wunderlich op die leeftijd nog zo technisch capabel is. Uiteraard speelt het voordeel dat het Sauer-orgel een pneumatische tractuur heeft, maar dan nog blijft deze muziek veel eisen. Net als in de B-A-C-H valt de muziek op de voet te volgen, waarbij Wunderlich meer en minder doseert zodat hij verschillende hoogtepunten in het betrekkelijk lange werk weet te creëren.

Het booklet in Duits en Engels is netjes verzorgd en geeft veel info over de muziek het orgel en de uitvoerder. Daarnaast laat het enkele leuke foto’s zien. Registraties staan niet vermeld, maar dat is vrijwel onmogelijk met werken als deze, daarnaast hoef je soms ook niet alles te weten, zodat er nog enige magie overblijft. Ook over de opname mag gesproken worden, een orgel als in de koepelvormige Dom van Berlijn lastig vast te leggen.

De slotconclusie is mijns inziens dat het soms leent om terug te gaan naar de bron, en dat kun je bij deze cd wel zeggen. Organist Heinz Wunderlich laat horen hoe er gemusiceerd kan worden met Max Reger, op een orgel wat zich er perfect voor leent. A perfect cd! [SANDER MAARSMAN]

[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]